Bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh là một dạng nhiễm trùng đường ruột khá phổ biến, đặc biệt trong môi trường có điều kiện vệ sinh kém. Bệnh có thể gây ra tiêu chảy cấp kèm theo máu và dịch nhầy, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Vậy nên việc nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh và áp dụng biện pháp điều trị kịp thời là rất quan trọng để hạn chế biến chứng.
Nguyên nhân gây bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh
Để hiểu rõ vì sao trẻ sơ sinh dễ mắc phải bệnh lỵ trực khuẩn, ba mẹ cần xem xét các yếu tố có thể tác động đến sức khỏe đường ruột của bé. Phần này sẽ làm rõ những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này.
Nhiễm vi khuẩn Shigella
Vi khuẩn Shigella là tác nhân chính gây bệnh lỵ trực khuẩn. Loại vi khuẩn này có khả năng sống sót trong môi trường ngoài cơ thể người trong thời gian dài, đặc biệt trong nguồn nước bẩn, thức ăn không đảm bảo vệ sinh hoặc trên tay chưa được rửa sạch. Khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể trẻ qua miệng, chúng di chuyển xuống ruột và tấn công các tế bào niêm mạc ruột, gây ra tình trạng viêm nhiễm và tổn thương nghiêm trọng..
Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh
Trẻ sơ sinh thường tiếp xúc với môi trường qua bàn tay của ba mẹ hoặc người chăm sóc. Nếu tay không được vệ sinh sạch sẽ hoặc trẻ dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh, nguy cơ lây nhiễm rất cao. Ngoài ra, việc sử dụng nước bẩn để pha sữa, làm đồ ăn hoặc không tiệt trùng bình sữa đúng cách cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây bệnh.
Sức đề kháng yếu
Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch còn chưa hoàn thiện, đặc biệt là những trẻ không được bú sữa mẹ đầy đủ. Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể tự nhiên giúp bảo vệ trẻ trước các tác nhân gây bệnh. Khi không nhận đủ lượng kháng thể này, trẻ dễ bị vi khuẩn tấn công hơn.
Dấu hiệu nhận biết bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh
Dấu hiệu nhận biết bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ em thường rất dễ nhận thấy nếu ba mẹ quan sát kỹ. Bệnh diễn tiến nhanh và có thể gây nguy hiểm nếu không được phát hiện kịp thời. Đặc biệt, hệ miễn dịch yếu ở trẻ sơ sinh khiến các triệu chứng dễ trở nên nghiêm trọng. Việc hiểu rõ các dấu hiệu này không chỉ giúp phát hiện bệnh sớm mà còn đảm bảo trẻ nhận được sự chăm sóc y tế kịp thời và hiệu quả.
Tiêu chảy lẫn máu và dịch nhầy
Trẻ mắc bệnh lỵ trực khuẩn thường bị tiêu chảy liên tục, trong phân xuất hiện máu và dịch nhầy. Đây là dấu hiệu đặc trưng do vi khuẩn Shigella tấn công niêm mạc ruột, gây tổn thương và viêm nhiễm. Phân của trẻ có mùi tanh nồng và màu sắc bất thường. Tiêu chảy khiến trẻ mất nước nhanh chóng, gây mệt mỏi, môi khô và da nhăn. Ba mẹ cần theo dõi tần suất và tính chất phân của trẻ để kịp thời đưa trẻ đến cơ sở y tế khi phát hiện dấu hiệu bất thường.
Đau bụng quặn và khó chịu
Bệnh lỵ trực khuẩn gây ra cơn đau bụng quặn thắt, khiến trẻ quấy khóc liên tục và khó chịu. Cơn đau thường kèm theo cảm giác buồn đi tiêu nhưng không ra phân hoặc chỉ ra rất ít. Điều này xảy ra do ruột già bị co thắt mạnh mẽ bởi tác động của vi khuẩn. Ở trẻ sơ sinh, cơn đau bụng thường biểu hiện qua việc trẻ khóc thét, co chân vào bụng hoặc uốn cong người. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có thể mệt mỏi, mất ngủ và sụt cân nhanh chóng.
Chán ăn và mệt mỏi
Bệnh lỵ trực khuẩn khiến trẻ cảm thấy chán ăn, bú kém và mất năng lượng. Trẻ thường mệt mỏi, ngủ nhiều hoặc quấy khóc không rõ lý do. Cơ thể yếu đi nhanh chóng do mất nước và thiếu hụt dinh dưỡng từ tiêu chảy kéo dài. Nếu không được bù nước và điện giải kịp thời, trẻ có thể rơi vào tình trạng suy nhược nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển sau này.
Triệu chứng mất nước
Mất nước là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh. Trẻ mất nước sẽ có các biểu hiện như môi khô, da nhăn, mắt trũng, tiểu ít hoặc không tiểu. Tình trạng mất nước kéo dài có thể gây suy thận, trụy tim mạch và tử vong nếu không được điều trị. Ba mẹ cần chú ý các dấu hiệu này để đưa trẻ nhập viện ngay khi cần thiết.
Xem thêm: Dấu hiệu bệnh đường ruột ở trẻ sơ sinh ba mẹ nên biết
Sốt cao kéo dài
Sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi chống lại nhiễm trùng. Trẻ sơ sinh bị lỵ trực khuẩn thường sốt cao liên tục, có khi vượt quá 39°C. Sốt kéo dài đi kèm với các biểu hiện như da đỏ bừng, nhịp thở nhanh, mất nước và có thể dẫn đến co giật nếu không được kiểm soát kịp thời. Đây là một trong những dấu hiệu nghiêm trọng, đòi hỏi ba mẹ đưa trẻ đi khám ngay để tìm nguyên nhân và có biện pháp hạ sốt hiệu quả.
Các triệu chứng khác
Một số trẻ có thể gặp phải tình trạng đau đầu, buồn nôn, ói mửa hoặc phát ban nhẹ. Những biểu hiện này có thể không đặc hiệu nhưng nếu đi kèm với các triệu chứng nêu trên thì rất có khả năng trẻ đang mắc bệnh lỵ trực khuẩn.
Các biến chứng của bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ nhỏ
Các biến chứng nguy hiểm của bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh thường xảy ra khi bệnh không được điều trị kịp thời hoặc chăm sóc không đúng cách. Những biến chứng này có thể đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của trẻ. Vì vậy, việc hiểu rõ và nhận biết sớm là yếu tố quan trọng để bảo vệ trẻ trước những nguy cơ tiềm ẩn.
Mất nước và rối loạn điện giải
Mất nước là biến chứng phổ biến nhất và nguy hiểm nhất của bệnh lỵ trực khuẩn. Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy nhiều lần trong ngày sẽ mất một lượng lớn nước và chất điện giải như natri, kali. Điều này dẫn đến tình trạng cơ thể suy kiệt, nhịp tim nhanh, huyết áp giảm, tiểu ít hoặc ngừng tiểu. Nếu không được bù nước kịp thời, trẻ có nguy cơ rơi vào trạng thái sốc do mất nước, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Nhiễm trùng huyết
Vi khuẩn Shigella gây bệnh có thể xâm nhập vào máu, gây ra nhiễm trùng huyết – một tình trạng viêm nhiễm toàn thân rất nghiêm trọng. Khi nhiễm trùng huyết xảy ra, trẻ thường có biểu hiện sốt cao không giảm, cơ thể tím tái, nhịp thở nhanh hoặc không đều. Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến suy đa cơ quan như suy tim, suy thận và suy hô hấp.
Viêm đại tràng xuất huyết
Bệnh lỵ trực khuẩn có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho niêm mạc ruột già, dẫn đến viêm đại tràng xuất huyết. Biến chứng này thường đi kèm với các triệu chứng như tiêu chảy ra máu tươi, đau quặn bụng dữ dội, sốt cao. Viêm đại tràng xuất huyết nếu kéo dài có thể gây thủng ruột, viêm phúc mạc, đe dọa trực tiếp đến tính mạng của trẻ.
Suy dinh dưỡng
Trẻ sơ sinh bị lỵ trực khuẩn kéo dài thường gặp tình trạng chán ăn, tiêu chảy liên tục, gây cản trở hấp thu dinh dưỡng. Điều này khiến trẻ suy dinh dưỡng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và trí não. Suy dinh dưỡng cũng làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến trẻ dễ mắc thêm các bệnh nhiễm trùng khác.
Co giật và tổn thương thần kinh
Một số trẻ có thể bị co giật do sốt cao liên tục hoặc do rối loạn điện giải. Co giật nếu kéo dài có thể dẫn đến tổn thương não, ảnh hưởng đến khả năng phát triển trí tuệ và vận động sau này.
Hội chứng ruột kích thích sau bệnh
Sau khi khỏi bệnh, một số trẻ vẫn gặp các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài. Đây là hậu quả của tổn thương niêm mạc ruột và sự mất cân bằng vi khuẩn đường ruột do bệnh gây ra. Hội chứng này tuy không nguy hiểm tức thời nhưng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sự phát triển của trẻ.
Cách điều trị bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh
Điều trị bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt để giảm thiểu nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe của trẻ. Quá trình điều trị cần được thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa nhi. Sau đây là các phương pháp điều trị chính cho bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh.
Bù nước và chất điện giải
Mất nước là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh. Vì vậy, việc bù nước và chất điện giải cho trẻ là ưu tiên hàng đầu trong điều trị. Trẻ sơ sinh thường cần được uống dung dịch oresol hoặc sữa mẹ để bổ sung đủ nước và chất điện giải. Với trẻ lớn hơn, có thể bổ sung nước trái cây hoặc nước gạo. Bù nước đúng cách giúp ngăn ngừa tình trạng sốc do mất nước và giảm thiểu nguy cơ suy dinh dưỡng.
VƯỜN SINH THÁI - Thuốc trừ nấm bệnh sinh học neem nano - Sạch thán thư, rỉ sắt, thối nhũn, đốm đen, héo xanh, phấn trắng - Chiết xuất 100% Thiên Nhiên
VƯỜN SINH THÁI - Thuốc trừ nấm bệnh sinh học neem nano. Quét sạch thán thư, rỉ sắt, thối nhũn, đốm đen, héo xanh, phấn trắng. 100% Thiên Nhiên
Thuốc kích thích sinh trưởng ATO.NIK giúp kích rễ - nảy mầm cho cây trồng và hoa kiểng - Hộp 10 gói - gói 10ml
SOLO TOP 50WP - Thuốc trừ bệnh thán thư - kháng nấm phấn trắng cho hoa Hồng - hoa kiểng và cây trồng
VƯỜN SINH THÁI chăm sóc cây trồng - Thuốc trừ nấm bệnh sinh học neem nano - Sạch thán thư, rỉ sắt, thối nhũn, đốm đen, héo xanh, phấn trắng - Chiết xuất 100% Thiên Nhiên
VƯỜN SINH THÁI - Combo vi sinh Thuốc Trừ Sâu Sinh Học và Trừ Nấm Bệnh cây trồng - Với hàng tỷ lợi khuẩn đối kháng - Sản phẩm Sạch - 100% Tự Nhiên
THUỐC SINH HỌC TRỪ RẦY, RỆP, BỌ TRĨ SINH HỌC EXIN 2.0SC
Thuốc trừ bệnh cây Hợp Trí Norshield 86.2WG 250gr Đồng Đỏ
VƯỜN SINH THÁI - Combo Thuốc Trừ Sâu Sinh Học và Trị Nấm Bệnh hại cây trồng NEEM NANO - Khỏi lo sâu, nhện đỏ, rệp sáp, bọ trĩ, rỉ sắt, thán thư, phấn trắng, đốm đen - 100% từ Thiên Nhiên - Không cần cách ly
VƯỜN SINH THÁI chăm sóc cây trồng - Thuốc trừ sâu sinh học Vi Sinh - Sạch nhện đỏ, bọ trĩ, rầy rệp - Với hàng tỷ lợi khuẩn đối kháng - 100% Thiên Nhiên
Thuốc trừ bệnh gốc đồng Hợp Trí Norshield 86.2WG 50gr Che phủ bám dính tốt
Thuốc Nam
Thực Phẩm Khéo Dùng Nên Thuốc
Thực Phẩm - Khéo Dùng Nên Thuốc
Thuốc Giải – Tập 1
Giao siêu tốc 2h
Thực Phẩm Khéo Dùng Nên Thuốc - Bản Quyền
Thực Phẩm Khéo Dùng Nên Thuốc (Tái Bản)
Thuốc Giải Tập 2
Giao siêu tốc 2h
Thực Phẩm Khéo Dùng Nên Thuốc _First News
Sách - Thuốc Giải - Tập 2 - Tặng Kèm Bookmark + Postcard
Đơn Thuốc Tăng Đề Kháng Stress
Giao siêu tốc 2h
Đơn Thuốc Tăng Đề Kháng Stress
Sách - Thuốc Giải - Tập 1 - AZ Việt Nam
Thuốc Nam Trong Gia Đình
Dùng thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh là phương pháp điều trị chính cho bệnh lỵ trực khuẩn. Các bác sĩ thường chỉ định kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Lựa chọn kháng sinh thường dựa trên độ tuổi của trẻ, mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng sức khỏe tổng quát của trẻ. Việc sử dụng thuốc phải tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị do bác sĩ kê đơn. Trẻ không được tự ý ngừng thuốc giữa chừng, ngay cả khi thấy các triệu chứng đã giảm bớt.
Chế độ ăn uống và chăm sóc dinh dưỡng
Chế độ ăn uống và chăm sóc dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của trẻ sơ sinh. Trong giai đoạn cấp tính, trẻ cần được ăn lỏng, dễ tiêu hóa như sữa mẹ, sữa bột chuyên dụng cho trẻ em sơ sinh hoặc các loại cháo loãng. Tránh cho trẻ ăn thực phẩm giàu chất xơ hoặc thực phẩm cứng có thể gây khó tiêu và kích ứng đường ruột. Khi bệnh tiến triển ổn định, ba mẹ có thể dần dần chuyển sang chế độ ăn đa dạng hơn, giàu dinh dưỡng và dễ tiêu hóa.
Chăm sóc hỗ trợ
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc, trẻ cần được chăm sóc đặc biệt tại nhà để giúp hồi phục nhanh chóng và tránh tái phát. Điều này bao gồm giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ, rửa tay trước khi ăn, thay tã sạch thường xuyên để tránh nhiễm trùng, và theo dõi sát các dấu hiệu bất thường. Trẻ cũng cần được nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thể phục hồi.
Theo dõi và tái khám định kỳ
Sau khi điều trị ban đầu, trẻ cần được theo dõi và tái khám định kỳ để kiểm tra tình trạng sức khỏe và đảm bảo bệnh không tái phát. Các bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe tổng quát, tình trạng dinh dưỡng và tình hình tiêu hóa của trẻ. Nếu trẻ vẫn có các dấu hiệu bất thường như tiêu chảy kéo dài, sốt cao, hoặc suy dinh dưỡng, cần đưa trẻ đến bệnh viện hoặc trung tâm y tế để được chăm sóc chuyên sâu hơn.
Phòng ngừa bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh
Để phòng ngừa bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ nhỏ, việc thực hiện các biện pháp vệ sinh và chăm sóc cá nhân là rất quan trọng. Các biện pháp này giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe của trẻ. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa cụ thể:
- Thường xuyên rửa tay cho trẻ bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Sử dụng nước sạch và an toàn để pha sữa, chế biến thức ăn và uống.
- Đảm bảo chế độ ăn uống cân đối, giàu chất xơ và vitamin để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
- Thay tã sạch thường xuyên cho trẻ và rửa tay kỹ sau khi thay tã để ngăn ngừa nhiễm khuẩn.
- Tiêm phòng vacxin đầy đủ để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm gây bệnh lỵ trực khuẩn.
Tổng kết
Bệnh lỵ trực khuẩn ở trẻ sơ sinh là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu phát hiện kịp thời. Việc ba mẹ chú ý vệ sinh cá nhân, môi trường sống và tăng cường sức đề kháng cho trẻ là yếu tố then chốt để bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Hãy luôn theo dõi sức khỏe của trẻ và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu bất thường. Để biết thêm thông tin hữu ích, mời ba mẹ tham khảo thêm tại Tiki Blog.
