Bệnh thận ở trẻ sơ sinh có thể xuất hiện ngay từ khi trẻ còn trong bụng mẹ hoặc phát triển sau sinh. Dù là bệnh hiếm gặp, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời thì sẽ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Vì vậy, việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh thận sẽ giúp các bậc phụ huynh chăm sóc con yêu một cách tốt nhất, đồng thời phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm.
Tổng quan về bệnh thận ở trẻ sơ sinh
Bệnh thận ở trẻ sơ sinh là một nhóm các bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng của thận, có thể xuất phát từ các yếu tố bẩm sinh, di truyền hoặc các tác nhân gây tổn thương thận trong quá trình sinh nở. Các bệnh lý này có thể làm suy giảm khả năng lọc và bài tiết chất thải của thận, dẫn đến sự tích tụ độc tố trong cơ thể. Thận là cơ quan quan trọng giúp duy trì sự cân bằng nước và các chất điện giải trong cơ thể, vì vậy, khi chức năng thận bị suy giảm, sức khỏe của trẻ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Các bệnh thận thường gặp ở trẻ sơ sinh bao gồm:
- Hội chứng thận hư bẩm sinh: Là tình trạng thận không thể lọc và giữ lại các protein trong máu, khiến trẻ bị sưng phù và có protein trong nước tiểu.
- Suy thận: Là tình trạng thận mất khả năng lọc chất thải và điều chỉnh các chất điện giải trong cơ thể. Suy thận có thể xảy ra cấp tính (do nhiễm trùng, mất nước, hoặc tổn thương thận cấp tính) hoặc mãn tính (do các bệnh lý lâu dài như tiểu đường, huyết áp cao).
- Hẹp niệu đạo: Đây là tình trạng thận bị tắc nghẽn ở một phần niệu đạo, làm cản trở dòng chảy của nước tiểu.
Bệnh thận đa nang: Là bệnh di truyền, trong đó các nang nước phát triển trong thận, gây tổn thương chức năng thận.

Nguyên nhân gây bệnh thận ở trẻ sơ sinh
Nguyên nhân gây bệnh thận ở trẻ sơ sinh có thể đến từ yếu tố di truyền hoặc những bất thường trong quá trình phát triển thai kỳ. Một số bệnh thận như bệnh thận đa nang thì có thể di truyền từ ba mẹ, khiến thận của trẻ phát triển các nang chứa dịch, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của thận. Bên cạnh đó, một số trẻ có thể bị tắc nghẽn niệu đạo khiến dòng chảy của nước tiểu bị cản trở, dẫn đến các vấn đề về thận. Ngoài ra, nhiễm trùng trong quá trình sinh nở hoặc sau sinh cũng là một yếu tố nguy cơ gây bệnh thận ở trẻ em.
Biểu hiện của bệnh thận ở trẻ sơ sinh
Khi trẻ sơ sinh mắc bệnh thận, các triệu chứng có thể sẽ không rõ ràng ngay từ đầu. Tuy nhiên, nếu ba mẹ chú ý đến một số dấu hiệu đặc biệt thì có thể nhận biết sớm để đưa trẻ đi khám bác sĩ.
Biểu hiện của hội chứng thận hư bẩm sinh
Hội chứng thận hư bẩm sinh khiến thận không thể lọc và giữ lại các protein trong máu, dẫn đến các biểu hiện sau:
- Trẻ bị phù mặt, mắt, bụng hoặc chân tay do tích tụ nước trong cơ thể.
- Nước tiểu của trẻ có thể có bọt hoặc protein khi được kiểm tra.
- Trẻ có thể có biểu hiện mệt mỏi, biếng ăn do thiếu năng lượng.
- Các xét nghiệm máu có thể cho thấy mức cholesterol và lipid trong máu của trẻ cao hơn bình thường.
Biểu hiện của suy thận
Suy thận là tình trạng thận mất khả năng lọc chất thải và điều chỉnh các chất điện giải trong cơ thể. Biểu hiện của suy thận ở trẻ sơ sinh cụ thể như sau:
- Trẻ có thể bị phù mặt, bụng hoặc các chi do tích tụ nước trong người.
- Nước tiểu của trẻ ít hoặc có màu sẫm hơn bình thường.
- Do chất thải không được lọc ra khỏi cơ thể nên trẻ có thể cảm thấy buồn nôn hoặc ói.
- Bị cao huyết áp, gây đau đầu hoặc kích động.

Biểu hiện của bệnh hẹp niệu đạo
Hẹp niệu đạo là tình trạng tắc nghẽn một phần của niệu đạo, làm cản trở dòng chảy của nước tiểu. Biểu hiện của bệnh bao gồm:
- Trẻ có thể không tiểu được hoặc lượng tiểu rất ít.
- Khi dòng nước tiểu bị cản trở, nước tiểu sẽ có mùi bất thường.
- Tắc nghẽn niệu đạo có thể gây ra sự tích tụ nước tiểu trong bàng quang, gây sưng bụng.
- Trẻ có thể bị nhiễm trùng tiểu nếu nước tiểu không thể thoát ra ngoài.
Biểu hiện của bệnh thận đa nang
Bệnh thận đa nang là một tình trạng di truyền gây ra sự phát triển của các nang nước trong thận. Biểu hiện của bệnh bao gồm:
- Các nang phát triển trong thận gây sưng bụng, có thể nhận thấy dễ dàng khi kiểm tra.
- Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc tiểu, hoặc nước tiểu ít hơn bình thường.
- Các nang trong thận có thể sẽ khiến trẻ đau ở bụng hoặc vùng thắt lưng.
- Trẻ bị nhiễm trùng do các nang ảnh hưởng đến chức năng thận và làm tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu.
Những biểu hiện này có thể khác nhau tùy vào mức độ và giai đoạn của bệnh. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để giảm thiểu các biến chứng.
Cách điều trị bệnh thận ở trẻ em
Việc điều trị bệnh thận ở trẻ em phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như chỉ định của bác sĩ.
Điều trị bằng thuốc
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc để điều trị bệnh thận mà trẻ sơ sinh gặp phải. Thuốc sẽ giúp kiểm soát huyết áp, giảm sưng phù và điều trị nhiễm trùng nếu có. Đồng thời giúp cải thiện chức năng thận và làm giảm các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, việc dùng thuốc phải được giám sát chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho trẻ.

Phẫu thuật điều trị
Nếu bệnh thận của trẻ liên quan đến các dị tật bẩm sinh như tắc nghẽn đường tiểu thì phẫu thuật là giải pháp tốt nhất, giúp loại bỏ sự tắc nghẽn, phục hồi khả năng bài tiết của thận và cải thiện chức năng thận của trẻ. Phẫu thuật được thực hiện khi có các bất thường về cấu trúc của thận hoặc niệu đạo gây ảnh hưởng đến sự hoạt động của thận.Đối với suy thận cấp tính, các bác sĩ sẽ tập trung vào việc xử lý nguyên nhân gây bệnh như nhiễm trùng, mất nước hoặc tổn thương thận, đồng thời duy trì huyết áp ổn định và cân bằng điện giải. Trong trường hợp suy thận mãn tính, mục tiêu điều trị là kiểm soát các bệnh lý nền như tiểu đường hoặc huyết áp cao, đồng thời điều chỉnh chế độ ăn uống và cung cấp dinh dưỡng hợp lý. Nếu bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối thì cần phải lọc máu hoặc ghép thận.
Chế độ dinh dưỡng
Bên cạnh việc dùng thuốc, phẫu thuật và chạy thận thì việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng rất quan trọng trong quá trình điều trị. Trẻ cần được cung cấp đủ nước và các dưỡng chất cần thiết, tránh các thực phẩm có thể làm hại thận như thực phẩm chứa nhiều muối, đường hoặc chất bảo quản.
Đồng thời, ba mẹ cũng cần kiểm tra chức năng thận của trẻ định kỳ và theo dõi sự phát triển của trẻ để đảm bảo rằng tình trạng thận không trở nên nghiêm trọng hơn.
Cách phòng ngừa bệnh thận ở trẻ sơ sinh
Việc phòng ngừa bệnh thận ở trẻ nên bắt đầu ngay từ khi mẹ bầu mang thai. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần chú ý đến sức khỏe của mẹ và thai nhi để giảm nguy cơ mắc bệnh thận cho trẻ.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ cho mẹ bầu
Một trong những cách phòng ngừa bệnh thận hiệu quả là kiểm tra sức khỏe định kỳ trong suốt thai kỳ. Việc siêu âm và kiểm tra sức khỏe giúp phát hiện các vấn đề bất thường ở thận của trẻ ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh sẽ giúp bác sĩ có phương án điều trị kịp thời, từ đó giảm thiểu nguy cơ phát triển bệnh thận ở trẻ.

Vệ sinh và phòng ngừa nhiễm trùng
Bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi các nhiễm trùng đường tiết niệu cũng là một yếu tố quan trọng để phòng ngừa bệnh thận. Ba mẹ nên vệ sinh sạch sẽ, đặc biệt là vùng kín của trẻ, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Ngoài ra, các bậc phụ huynh cũng cần chú ý đến việc tiêm phòng đầy đủ để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý có thể ảnh hưởng đến thận.
Câu hỏi thường gặp
Dưới đây là các câu hỏi thường gặp về bệnh thận ở trẻ em, giúp giải đáp những thắc mắc phổ biến để phụ huynh có thể chăm sóc con tốt hơn và phát hiện bệnh sớm nếu có dấu hiệu bất thường.
Dấu hiệu thận yếu ở trẻ em gồm những gì?
Thận yếu ở trẻ em có thể được nhận biết qua một số dấu hiệu như: lượng nước tiểu giảm, nước tiểu sẫm màu hoặc có mùi bất thường. Trẻ thường xuất hiện tình trạng sưng phù ở mặt, tay, chân do cơ thể giữ nước. Bên cạnh đó, trẻ có thể chậm lớn, biếng ăn, thường xuyên mệt mỏi hoặc cáu gắt mà không rõ lý do. Một số trường hợp, huyết áp tăng cao hoặc da xanh xao cũng là dấu hiệu cảnh báo tình trạng thiếu máu liên quan đến chức năng thận suy giảm.
Dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu ở trẻ em như thế nào?
Suy thận giai đoạn đầu thường khó phát hiện vì các triệu chứng không rõ ràng. Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung, buồn ngủ nhiều hơn bình thường. Các biểu hiện khác bao gồm: khó tiêu, buồn nôn hoặc đau bụng không rõ nguyên nhân. Sự thay đổi trong thói quen đi tiểu, như tiểu đêm hoặc thay đổi lượng nước tiểu, cũng là dấu hiệu cần lưu ý.
Nguyên nhân suy thận ở trẻ em là gì?
Suy thận ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là các dị tật bẩm sinh như hẹp niệu quản, thận đa nang hoặc bất thường trong hệ tiết niệu. Nhiễm trùng, đặc biệt là viêm cầu thận hoặc nhiễm khuẩn đường tiết niệu, cũng là nguyên nhân quan trọng.
Xét nghiệm chức năng thận ở trẻ em gồm những gì?
Để đánh giá chức năng thận ở trẻ, bác sĩ thường yêu cầu thực hiện các xét nghiệm như:
- Xét nghiệm máu: Đo nồng độ creatinine và ure để đánh giá chức năng lọc của thận.
- Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra protein, máu và các chất bất thường trong nước tiểu.
- Siêu âm thận: Phát hiện bất thường về kích thước hoặc cấu trúc thận.
- Xạ hình thận: Đánh giá chức năng thận chi tiết hơn.
- Đo độ lọc cầu thận (GFR): Ước tính mức độ lọc máu của thận.
Tổng kết
Bệnh thận ở trẻ sơ sinh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc theo dõi sức khỏe của trẻ, phát hiện các triệu chứng sớm, và đưa trẻ đến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường là rất quan trọng. Và để có thông tin chi tiết và các phương pháp chăm sóc sức khỏe cho trẻ, ba mẹ đừng quên tham khảo thêm các bài viết tại Tiki Blog nhé!