Bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh là một trong những bệnh nhiễm trùng đường hô hấp đặc biệt phổ biến trong mùa lạnh. Trẻ sơ sinh với hệ hô hấp chưa phát triển hoàn chỉnh khi bị bệnh rất dễ gặp phải các vấn đề nghiêm trọng như khó thở, suy hô hấp, và thiếu oxy. Vậy nên việc nhận diện các triệu chứng sớm và có biện pháp điều trị đúng đắn sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ trong những năm tháng đầu đời.
Bệnh viêm tiểu phế quản cấp là gì?
Viêm tiểu phế quản cấp là bệnh lý do nhiễm virus gây viêm ở các tiểu phế quản trong phổi, gây ra hiện tượng tắc nghẽn đường hô hấp và làm giảm khả năng trao đổi khí của phổi. Bệnh này thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi. Mặc dù bất kỳ virus nào cũng có thể gây viêm tiểu phế quản, nhưng virus hợp bào hô hấp (RSV) là tác nhân chính, chiếm phần lớn các trường hợp mắc bệnh. Virus này lây lan qua tiếp xúc với các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc qua các bề mặt nhiễm virus.
Viêm tiểu phế quản là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh phải nhập viện. Dựa trên dữ liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, trên toàn cầu có khoảng 64 triệu trẻ em mắc bệnh này và có đến 160.000 ca tử vong liên quan đến viêm tiểu phế quản.
Dấu hiệu bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ em
Triệu chứng của viêm tiểu phế quản cấp có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng và có thể xuất hiện trong vòng 3-5 ngày sau khi trẻ tiếp xúc với virus.
Triệu chứng hô hấp:
- Khó thở: Trẻ gặp khó khăn khi thở, thở nhanh và nông, kèm theo tiếng thở khò khè. Điều này xảy ra khi các tiểu phế quản trong phổi bị viêm, khiến không khí không thể lưu thông dễ dàng.
- Thở gấp và thở bằng bụng: Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường và các cơ bụng có thể co thắt mạnh mỗi khi thở. Điều này là dấu hiệu của sự cố gắng để có đủ oxy vào cơ thể.
- Ho khan và ho dai dẳng: Cơn ho có thể kéo dài, khiến trẻ khó ngủ và gây mệt mỏi.
Triệu chứng khác:
- Sốt nhẹ hoặc sốt cao: Trẻ thường sẽ bị sốt nhẹ hoặc sốt cao trong giai đoạn đầu của bệnh, kéo dài khoảng 2-3 ngày.
- Chán ăn và nôn mửa: Trẻ gặp khó khăn trong việc ăn uống do khó thở, thậm chí có thể nôn mửa sau khi ho mạnh hoặc ăn không đúng cách.
- Mệt mỏi, quấy khóc và khó ngủ: Khi gặp khó khăn trong việc thở, trẻ thường trở nên quấy khóc, không thể ngủ ngon và có cảm giác mệt mỏi suốt ngày.
Nguyên nhân gây bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh
Nguyên nhân gây bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh chủ yếu do nhiễm virus, trong đó virus hợp bào hô hấp (RSV) là tác nhân gây bệnh phổ biến nhất. RSV lây lan qua các giọt bắn từ người bệnh khi họ ho hoặc hắt hơi, hoặc khi tiếp xúc với các bề mặt nhiễm virus. Ngoài RSV, một số virus khác như cúm, parainfluenza, adenovirus và coronavirus cũng có thể là nguyên nhân gây ra viêm tiểu phế quản cấp, mặc dù tỷ lệ sẽ ít hơn.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
- Trẻ dưới 6 tháng tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện sẽ dễ mắc phải bệnh này nếu tiếp xúc với virus.
- Trẻ sinh non hoặc trẻ có các bệnh lý bẩm sinh về phổi hoặc tim mạch có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Trẻ có tiền sử viêm phổi, hen suyễn hay dị ứng hô hấp dễ bị viêm tiểu phế quản cấp khi bị nhiễm virus.
- Trẻ sống trong các khu vực đông đúc, như trường học, bệnh viện hoặc các cơ sở y tế, có nguy cơ cao bị nhiễm virus.
Biến chứng của bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh
Bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vì hệ hô hấp của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, việc viêm nhiễm ở các tiểu phế quản có thể khiến trẻ gặp phải các vấn đề hô hấp nặng nề, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi khí và oxy trong cơ thể. Những biến chứng này không chỉ làm tăng nguy cơ suy hô hấp mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ.
Các biến chứng của bệnh viêm tiểu phế quản cấp có thể kể đến như:
- Suy hô hấp, trẻ không thể duy trì đủ mức oxy trong cơ thể, cần can thiệp y tế để hỗ trợ thở.
- Viêm tiểu phế quản có thể dẫn đến nhiễm trùng lan rộng, gây viêm phổi.
- Thiếu oxy kéo dài có thể dẫn đến tổn thương các cơ quan khác.
- Khó thở mãn tính, gặp khó khăn khi thở sau khi phục hồi khỏi viêm tiểu phế quản.
- Trong trường hợp nặng, nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong.
Cách điều trị viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh
Khi trẻ sơ sinh mắc bệnh viêm tiểu phế quản cấp, việc điều trị kịp thời và đúng cách là vô cùng quan trọng để giúp giảm thiểu các nguy cơ biến chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục. Dưới đây là những cách điều trị bệnh viêm tiểu phế quản cấp hiệu quả mà các bác sĩ thường áp dụng trong quá trình điều trị cho trẻ sơ sinh.
Cung cấp oxy cho trẻ
Cần cung cấp oxy ngay cho trẻ, đặc biệt khi trẻ có dấu hiệu khó thở. Việc thiếu oxy có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và chức năng của các cơ quan trong cơ thể, vì vậy hỗ trợ hô hấp là bước quan trọng để duy trì mức oxy trong máu. Trẻ sẽ được thở oxy qua mặt nạ hoặc ống thở tùy vào tình trạng nghiêm trọng của bệnh. Việc theo dõi sát sao nồng độ oxy trong máu giúp bác sĩ điều chỉnh mức độ cung cấp oxy phù hợp.
Sử dụng thuốc hạ sốt
Khi trẻ bị sốt hoặc cảm thấy đau, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol để giúp giảm sốt và làm dịu cơn đau. Điều này giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và giảm mệt mỏi, đồng thời giúp hệ miễn dịch có thể tập trung vào việc chống lại virus gây bệnh. Tuy nhiên, ba mẹ cần tuân thủ đúng liều lượng và không tự ý cho trẻ sử dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.
Điều trị bằng thuốc kháng viêm, thuốc hỗ trợ hô hấp
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc kháng viêm hoặc thuốc hỗ trợ hô hấp để giúp làm giảm viêm trong đường hô hấp và cải thiện khả năng thở của trẻ. Các loại thuốc này thường được sử dụng khi tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng, gây tắc nghẽn đường thở, giúp làm giảm viêm và mở rộng đường thở, giúp trẻ thở dễ dàng hơn.
Cung cấp dinh dưỡng và bù nước
Trong quá trình điều trị viêm tiểu phế quản cấp cho trẻ sơ sinh, việc cung cấp đủ dinh dưỡng và nước là rất quan trọng để giúp trẻ phục hồi. Nếu trẻ gặp khó khăn trong việc bú mẹ hoặc ăn uống thì cần phải bổ sung dinh dưỡng qua đường truyền dịch để tránh tình trạng mất nước và suy dinh dưỡng. Cho trẻ bú mẹ thường xuyên cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, cung cấp các kháng thể cần thiết để chống lại bệnh, giúp làm loãng đờm và giảm sự tắc nghẽn trong đường hô hấp.
Theo dõi tình trạng liên tục
Việc theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ trong suốt quá trình điều trị là vô cùng quan trọng. Các bác sĩ sẽ kiểm tra thường xuyên các chỉ số như nhịp tim, nhịp thở, nồng độ oxy trong máu và tình trạng tổng quát của trẻ. Trong trường hợp bệnh tình nặng hơn thì cần hỗ trợ thở máy hoặc sử dụng các phương pháp điều trị đặc biệt.
Cách phòng tránh bệnh viêm tiểu phế quản cấp
Phòng bệnh luôn là biện pháp tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý nguy hiểm, kể cả viêm tiểu phế quản cấp. Vì trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng liên quan.
Tiêm phòng vắc xin
Mặc dù không có vắc xin cụ thể để phòng bệnh viêm tiểu phế quản cấp nhưng việc tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin quan trọng như vắc xin phòng cúm và vắc xin phòng phế cầu khuẩn có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm các loại virus gây bệnh viêm tiểu phế quản. Bên cạnh đó, vắc xin phòng cúm giúp trẻ tránh được các loại virus cúm có thể làm nặng thêm các triệu chứng viêm tiểu phế quản cấp.
Rửa tay thường xuyên
Việc rửa tay đúng cách và thường xuyên là một trong những cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây lan của các virus gây bệnh. Ba mẹ và những người chăm sóc trẻ cần rửa tay sạch sẽ trước khi chăm sóc hoặc cho trẻ ăn, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với các đồ vật có thể nhiễm virus.
Tránh cho trẻ tiếp xúc với người bị bệnh
Virus gây viêm tiểu phế quản cấp lây lan qua các giọt bắn trong không khí hoặc tiếp xúc trực tiếp. Vì vậy, hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những người bị cảm lạnh, ho hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng hô hấp là rất quan trọng. Nếu có thể, ba mẹ nên tránh đưa trẻ đến những nơi đông người trong mùa dịch.
Giữ môi trường sống sạch sẽ
Đảm bảo môi trường sống của trẻ luôn sạch sẽ, thoáng mát và ít bụi. Thường xuyên vệ sinh đồ chơi, giường nệm và các vật dụng trẻ tiếp xúc hàng ngày để giúp giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn và virus. Đồng thời, không gian sống của trẻ nên được thông gió tốt để tránh việc virus phát tán trong không khí.
Cho trẻ bú mẹ và cung cấp đầy đủ dinh dưỡng
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng lý tưởng giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng. Việc duy trì cho trẻ bú mẹ trong ít nhất 6 tháng đầu đời sẽ cung cấp các kháng thể cần thiết giúp trẻ chống lại các tác nhân gây bệnh. Ngoài ra, cung cấp chế độ ăn hợp lý và đủ dưỡng chất cũng giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và hệ miễn dịch mạnh mẽ hơn.
Sử dụng máy tạo độ ẩm
Không khí quá khô có thể làm tăng các triệu chứng viêm tiểu phế quản cấp, khiến đường thở của trẻ càng bị tắc nghẽn. Nếu ba mẹ sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng sẽ giúp duy trì không khí luôn ẩm ướt, làm giảm sự kích ứng đường hô hấp và giúp trẻ thở dễ dàng hơn.
Tổng kết
Bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Việc phát hiện sớm các triệu chứng giúp ba mẹ kịp thời đưa trẻ đến bác sĩ và điều trị đúng cách, giảm thiểu nguy cơ mắc phải các biến chứng như suy hô hấp hoặc viêm phổi. Để biết thêm thông tin về cách phòng tránh và điều trị các bệnh thường gặp khác ở trẻ sơ sinh, ba mẹ có thể tham khảo các bài viết chi tiết trên Tiki Blog và nhận được những lời khuyên hữu ích nhé.