Bạn có biết rằng cứ 3 người trưởng thành thì có 1 người đang sống chung với cholesterol cao không? Con số này thực sự đáng báo động, bởi vì cholesterol cao là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh tim mạch – nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới. Vậy “cholesterol là gì” và tại sao nó lại trở thành mối đe dọa lớn đến vậy đối với sức khỏe của chúng ta?
Cholesterol là gì? Có bao nhiêu loại cholesterol và vai trò của nó trong cơ thể
Cholesterol là gì?
Bạn có thể hình dung cholesterol như một loại chất béo đặc biệt có mặt trong mọi tế bào của cơ thể chúng ta. Nó được sản xuất chủ yếu bởi gan và cũng được cung cấp qua chế độ ăn uống. Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng màng tế bào, sản xuất hormon và vitamin D. Tuy nhiên, nếu lượng cholesterol trong máu quá cao, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Vai trò của cholesterol trong cơ thể
Mặc dù thường bị coi là “kẻ thù” của sức khỏe, nhưng cholesterol thực tế lại rất cần thiết cho cơ thể. Nó tham gia vào nhiều quá trình sinh học quan trọng như:
- Xây dựng màng tế bào: Cholesterol giúp duy trì cấu trúc và tính ổn định của màng tế bào, bảo vệ tế bào khỏi các tác nhân gây hại.
- Sản xuất hormone: Cholesterol là thành phần cấu tạo nên nhiều loại hormone quan trọng như hormone giới tính, hormon vỏ thượng thận. Các hormone này điều khiển nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể.
- Hấp thụ vitamin D: Cholesterol giúp cơ thể hấp thụ vitamin D từ ánh nắng mặt trời, vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương và hệ miễn dịch.
Các loại cholesterol
Không phải tất cả các loại cholesterol đều giống nhau. Có hai loại cholesterol chính:
- Cholesterol tốt (HDL): HDL có nhiệm vụ vận chuyển cholesterol dư thừa từ các tế bào về gan để loại bỏ ra khỏi cơ thể. Do đó, HDL còn được gọi là “cholesterol vận chuyển ngược”. Mức HDL cao được coi là có lợi cho sức khỏe tim mạch.
- Cholesterol xấu (LDL): LDL có nhiệm vụ vận chuyển cholesterol từ gan đến các tế bào. Nếu có quá nhiều LDL trong máu, cholesterol sẽ tích tụ ở thành mạch máu, hình thành mảng bám và gây xơ vữa động mạch, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như đau tim, đột quỵ.
Chỉ số Cholesterol bao nhiêu là nguy hiểm?
Chúng ta đã hiểu rõ cholesterol là gì và các loại cholesterol khác nhau. Vậy, mức cholesterol nào được coi là nguy hiểm và có thể gây hại cho sức khỏe?
Chỉ số cholesterol toàn phần
- Dưới 200 mg/dL: Mức cholesterol lý tưởng, nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp.
- 200-239 mg/dL: Nên chú ý điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống.
- 240 mg/dL trở lên: Mức cholesterol cao, nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng cao.
Chỉ số cholesterol LDL
- Dưới 100 mg/dL: Rất tốt.
- 100-129 mg/dL: Tốt.
- 130-159 mg/dL: Tăng giới hạn.
- 160-189 mg/dL: Nguy cơ cao.
- 190 mg/dL trở lên: Nguy cơ rất cao.
Mức cholesterol lý tưởng có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người và các yếu tố nguy cơ khác. Để biết chính xác mức cholesterol của mình, bạn nên làm xét nghiệm máu. Hoặc nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Tóm lại, cholesterol là một thành phần quan trọng của cơ thể nhưng việc duy trì mức cholesterol trong máu ở mức ổn định là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Xem thêm >>
Nguyên nhân gây tăng cholesterol
Hiểu được cholesterol là gì là bước đầu tiên. Bước tiếp theo, chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân để có thể phòng ngừa và kiểm soát tình trạng này.
Yếu tố di truyền
Cholesterol là gì và tại sao một số người lại dễ mắc bệnh cholesterol cao hơn? Yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định mức cholesterol trong máu. Nếu trong gia đình bạn có người thân bị bệnh tim mạch hoặc cholesterol cao, khả năng bạn cũng mang gen gây bệnh cholesterol cao là rất lớn. Điều này có nghĩa là cơ thể bạn có thể sản xuất quá nhiều cholesterol hoặc không thể loại bỏ cholesterol dư thừa một cách hiệu quả.

Chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát mức cholesterol trong máu. Việc tiêu thụ quá nhiều các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể làm tăng lượng cholesterol xấu (LDL) trong máu. Các thực phẩm nên hạn chế bao gồm:
- Thịt đỏ: Thịt bò, thịt lợn, thịt cừu
- Các sản phẩm từ sữa nguyên kem: Sữa, phô mai, kem
- Đồ ăn nhanh: Hamburger, pizza, khoai tây chiên
- Đồ ngọt: Bánh ngọt, kẹo, sô cô la
- Dầu mỡ: Dầu dừa, dầu cọ
Ngược lại, việc tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt (HDL). Các thực phẩm nên ăn nhiều bao gồm:
- Trái cây: Táo, cam, bưởi
- Rau xanh: Cải xanh, bông cải xanh, cà rốt
- Hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt điều
- Cá: Cá hồi, cá ngừ, cá trích
- Đậu: Đậu nành, đậu đen

Lối sống
Ngoài yếu tố di truyền và chế độ ăn uống, lối sống cũng ảnh hưởng rất lớn đến mức cholesterol trong máu. Một số thói quen không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cholesterol cao như:
- Hút thuốc: Hút thuốc làm giảm lượng cholesterol tốt (HDL) và làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
- Ít vận động: Thiếu vận động làm giảm khả năng chuyển hóa cholesterol và tăng nguy cơ béo phì.
- Stress: Stress kéo dài có thể làm tăng sản xuất cholesterol và các hormone gây viêm.
- Tiêu thụ quá nhiều rượu bia: Rượu bia làm tăng lượng triglyceride trong máu và có thể gây gan nhiễm mỡ.
Tác hại của Cholesterol cao
Hầu hết mọi người đều biết cholesterol là gì và chỉ số cholesterol cao là có hại cho sức khoẻ nhưng không phải ai cũng biết cholesterol gây ra những bệnh cụ thể như thế nào?
Khi lượng cholesterol xấu (LDL) trong máu quá cao, nó sẽ bám vào thành mạch máu, tạo thành các mảng xơ vữa. Các mảng xơ vữa này làm hẹp lòng mạch, cản trở dòng máu lưu thông đến tim và các cơ quan khác. Điều này dẫn đến nhiều bệnh lý tim mạch nguy hiểm như:
- Xơ vữa động mạch: Đây là quá trình các mảng xơ vữa tích tụ dần trong lòng mạch máu.
- Đau thắt ngực: Do sự cung cấp máu cho tim bị hạn chế, gây ra cơn đau tức ngực.
- Nhồi máu cơ tim: Xảy ra khi một đoạn mạch máu nuôi tim bị tắc nghẽn hoàn toàn, làm cho một phần cơ tim bị chết.
- Đột quỵ: Khi mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc vỡ, gây tổn thương não.
Ngoài bệnh tim mạch, cholesterol cao còn liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe khác như:
- Gan nhiễm mỡ: Lượng cholesterol dư thừa có thể tích tụ trong gan, gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ.
- Sỏi mật: Cholesterol là thành phần chính của sỏi mật. Khi lượng cholesterol trong mật quá cao, nó có thể kết tinh và tạo thành sỏi.
- Viêm tụy: Trong một số trường hợp, cholesterol cao có thể góp phần gây viêm tụy.
Xem thêm >>
Ai là đối tượng dễ bị cholesterol cao?
Cholesterol là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người đặt ra, đặc biệt là những ai đang quan tâm đến sức khỏe tim mạch của mình. Cholesterol là một chất béo cần thiết cho cơ thể, nhưng khi lượng cholesterol xấu (LDL) quá cao, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Một số nhóm người có nguy cơ cao bị tăng cholesterol hơn so với những người khác:
- Người có tiền sử gia đình: Nếu bố mẹ hoặc anh chị em của bạn có cholesterol cao, khả năng bạn cũng bị tăng cholesterol là rất lớn.
- Người thừa cân hoặc béo phì: Lượng mỡ trong cơ thể càng nhiều, nguy cơ tăng cholesterol càng cao.
- Người ít vận động: Thiếu vận động làm giảm khả năng chuyển hóa cholesterol của cơ thể.
- Người ăn nhiều chất béo bão hòa và trans: Các loại thực phẩm như thịt đỏ, đồ chiên rán, đồ ăn nhanh chứa nhiều chất béo không tốt, làm tăng cholesterol xấu.
- Người hút thuốc: Hút thuốc làm giảm cholesterol tốt (HDL) và tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
- Người mắc các bệnh mãn tính: Tiểu đường, huyết áp cao, bệnh thận, suy giáp… làm tăng nguy cơ tăng cholesterol.
- Người tuổi cao: Khi tuổi càng cao, nguy cơ mắc bệnh tim mạch và cholesterol cao càng tăng.
Cholesterol cao là một yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra các bệnh tim mạch và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Vì vậy, việc kiểm soát mức cholesterol trong máu ở mức ổn định là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.

Xem thêm >>
Cách kiểm soát cholesterol
Bạn đã biết cholesterol là gì và những nguy hiểm tiềm ẩn của nó. Vậy làm thế nào để giảm thiểu những rủi ro này? Hãy cùng theo dõi trong phần tiếp theo để bạn có thể kiểm soát mức cholesterol một cách hiệu quả.
Thay đổi chế độ ăn uống
Để trả lời câu hỏi cholesterol là gì và làm thế nào để kiểm soát nó, việc thay đổi chế độ ăn uống là vô cùng quan trọng. Hãy tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất như trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt.
Đồng thời, hạn chế tối đa việc ăn các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa như thịt đỏ, đồ ăn nhanh, đồ ngọt, các sản phẩm từ sữa nguyên kem. Chế độ ăn giàu chất xơ sẽ giúp giảm hấp thu cholesterol, trong khi các chất béo không bão hòa đơn và đa có trong dầu ô liu, cá hồi, hạt lại có tác dụng làm giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt.
Tập thể dục đều đặn
Tập thể dục là một trong những cách hiệu quả nhất để kiểm soát cholesterol. Khi bạn vận động, cơ thể sẽ sử dụng nhiều năng lượng hơn, từ đó làm giảm lượng cholesterol trong máu.
Ngoài ra, tập thể dục còn giúp tăng cường tim mạch, cải thiện tuần hoàn máu và giảm stress. Bạn có thể chọn các hình thức vận động phù hợp như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe…
Uống thuốc
Cholesterol là gì và làm thế nào để kiểm soát nó? Khi các biện pháp thay đổi lối sống như ăn uống lành mạnh và tập thể dục không đủ để giảm mức cholesterol xuống mức an toàn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc. Các loại thuốc hạ cholesterol như statin, fibrate và nhựa mật sẽ giúp bạn giảm lượng cholesterol xấu trong máu. Tuy nhiên, việc kết hợp thuốc với chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn mới mang lại hiệu quả tốt nhất.
Khám sức khỏe định kỳ
Để kiểm soát tốt mức cholesterol trong máu, điều quan trọng là bạn cần hiểu rõ cholesterol là gì và theo dõi mức độ của nó thường xuyên.Việc khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn phát hiện sớm các bất thường về cholesterol và có biện pháp can thiệp kịp thời. Bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm máu để đo mức cholesterol và các chỉ số sức khỏe khác, từ đó đưa ra những lời khuyên phù hợp cho từng trường hợp.
Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về cholesterol là gì, những vai trò quan trọng của nó trong cơ thể cũng như những nguy hiểm tiềm ẩn khi mức cholesterol tăng cao. Bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường vận động và tuân thủ chỉ định của bác sĩ, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được cholesterol và bảo vệ sức khỏe tim mạch của mình.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các thực đơn ăn uống lành mạnh cho người bệnh tim mạch, các bài tập thể dục phù hợp và những thông tin hữu ích khác về sức khỏe? Đừng bỏ lỡ các bài viết mới nhất trên Tiki Blog.
Xem them các bài viết khác: