Nghe nhạc khi đọc sách là thói quen quen thuộc của nhiều người, nhưng liệu nó có thực sự giúp tăng hiệu quả học tập và tập trung? Khoa học đã có những nghiên cứu thú vị về tác động của âm nhạc lên não bộ, đặc biệt trong quá trình tiếp nhận kiến thức. Có người cảm thấy nhạc là nguồn cảm hứng tuyệt vời, nhưng cũng có người cho rằng nó khiến tâm trí bị phân tán. Vậy đâu là cách tiếp cận đúng đắn để vừa tận hưởng âm nhạc, vừa giữ được sự tập trung khi đọc sách? Cùng Tiki tìm hiểu qua bài viết này nhé!
1. Giải mã mối liên kết giữa âm nhạc, não bộ và sự tập trung
1.1. Âm nhạc tác động đến chúng ta như thế nào?
Não bộ của chúng ta luôn phát ra các tín hiệu điện gọi là sóng não, mỗi loại sóng tương ứng với một trạng thái tinh thần. Sóng Beta (12 – 30Hz) xuất hiện khi bạn tỉnh táo, tập trung cao độ, trong khi sóng Alpha (8 – 12Hz) lại chiếm ưu thế khi bạn thư giãn, mơ màng.
Âm nhạc, đặc biệt là các giai điệu có nhịp điệu ổn định như nhạc Baroque hay Lo-fi, có khả năng tác động và điều chỉnh các sóng não này. Một bản nhạc êm dịu có thể giúp não chuyển từ trạng thái căng thẳng sang trạng thái Alpha thư thái, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng hơn.
1.2. Khi hai nghe nhạc khi đọc sách cùng lúc
Tuy nhiên, tài nguyên chú ý của bộ não là hữu hạn. Việc đọc sách đòi hỏi vùng ngôn ngữ và xử lý thông tin phải hoạt động tích cực. Nếu bạn nghe một bản nhạc có lời, đặc biệt là bằng ngôn ngữ bạn hiểu, vùng não đó sẽ phải gồng gánh thêm nhiệm vụ phân tích ca từ.
Điều này tạo ra hiện tượng gọi là xung đột nhận thức. Não bộ bị buộc phải phân chia sự chú ý, dẫn đến việc cả hai hoạt động đều không đạt hiệu quả tối đa. Bạn có thể thấy mình đọc đi đọc lại một đoạn văn mà không hiểu gì, hoặc chỉ nhớ giai điệu bài hát mà quên mất nội dung sách.
2. Nghe nhạc khi đọc sách có tốt không?
2.1. Ưu điểm
- Tạo không gian yên tĩnh để đọc sách: Âm nhạc giúp che đi tiếng ồn xung quanh, tạo ra không gian riêng tư để bạn tập trung hơn vào trang sách.
- Giúp giảm căng thẳng và tạo cảm hứng: Nghe nhạc nhẹ nhàng làm tâm trạng thoải mái, giúp việc đọc bớt khô khan và dễ tiếp thu hơn.
- Hỗ trợ tập trung và ghi nhớ tốt hơn: Nhạc không lời như nhạc cổ điển giúp não tập trung, nhưng nếu nhạc có lời hay quá sôi động thì dễ bị phân tâm.
2.2. Nhược điểm của việc nghe nhạc khi đọc sách
- Sự xung đột ngôn ngữ làm giảm khả năng đọc hiểu: Khi nghe nhạc có lời, não phải xử lý cả ngôn ngữ trong sách và ngôn ngữ trong bài hát, khiến thông tin bị nhiễu loạn và khó nắm ý chính.
- Khó ghi nhớ chi tiết trong sách: Âm nhạc, nhất là giai điệu bắt tai, dễ “chiếm chỗ” trong trí nhớ. Bạn có thể nhớ nhạc rất rõ nhưng lại quên mất tên nhân vật hoặc diễn biến quan trọng.
- Phá vỡ dòng chảy tư duy và tưởng tượng: Một bản nhạc ồn ào hay thay đổi tiết tấu bất ngờ sẽ làm bạn mất sự nhập tâm, cắt ngang cảm xúc và hình ảnh đang xây dựng trong đầu khi đọc.
3. Cách chọn nhạc phù hợp trong quá trình đọc sách
Nếu bạn vẫn muốn kết hợp hai sở thích này, chìa khóa nằm ở việc lựa chọn thông minh và có chiến lược. Dưới đây là những gợi ý giúp bạn biến âm nhạc thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc đọc sách hiệu quả.
- Ưu tiên nhạc không lời: Bỏ đi ca từ sẽ giúp não bộ tập trung hơn vào sách thay vì bị kéo theo giai điệu. Các thể loại như nhạc cổ điển, Lo-fi, Ambient hay Jazz nhẹ nhàng đều là lựa chọn tốt.
- Kết hợp nhạc với thể loại sách: Chọn nhạc nền phù hợp giống như chọn nhạc cho phim, giúp tăng cảm xúc khi đọc. Ví dụ, nhạc Epic hợp với tiểu thuyết fantasy, piano solo hợp với thơ lãng mạn.
- Giữ âm lượng vừa phải: Nhạc chỉ nên làm nền, không được lấn át nội dung sách. Nếu giai điệu làm bạn giật mình hoặc mất tập trung, nghĩa là âm lượng quá lớn hoặc bản nhạc chưa hợp.
- Tạo playlist riêng: Quảng cáo chen ngang dễ làm gián đoạn dòng suy nghĩ. Một playlist dài, liền mạch sẽ giữ bạn tập trung nhiều giờ liền mà không cần đổi bài giữa chừng.
4. Vậy có nên nghe nhạc khi đọc sách?
Sau khi đi qua những phân tích trên, có thể thấy câu trả lời cho việc có nên nghe nhạc khi đọc sách không phải là có hay không, mà là tùy thuộc. Điều tùy thuộc vào mục đích đọc, môi trường xung quanh, loại nhạc bạn chọn và quan trọng nhất là cơ địa của chính bộ não bạn.
Hãy tự mình thử nghiệm. Lần tới khi ngồi xuống với một cuốn sách, hãy thử mở một playlist nhạc không lời ở âm lượng nhỏ. Lần khác, hãy thử đọc trong sự im lặng tuyệt đối. Hãy lắng nghe cơ thể và tâm trí mình để xem phương pháp nào giúp bạn tập trung và tận hưởng cuốn sách tốt nhất.
5. Mua sách chính hãng, trải nghiệm đọc trọn vẹn tại Tiki
Dù bạn chọn giai điệu nào để đồng hành hay chọn sự tĩnh lặng làm bạn, điều cốt lõi vẫn là tìm được những cuốn sách hay để khám phá. Tại Tiki, chúng tôi cam kết mang đến một trải nghiệm mua sắm an tâm, giúp bạn bắt đầu hành trình đọc của mình một cách trọn vẹn nhất.
- Cam kết 100% sách thật: Tất cả sách đều là ấn phẩm bản quyền từ nhà xuất bản, có nguồn gốc rõ ràng. Nếu phát hiện hàng giả, khách hàng sẽ được hoàn tiền 200%.
- Giao hàng nhanh chóng: Với TikiNOW, sách sẽ đến tay bạn trong thời gian ngắn, không làm gián đoạn cảm hứng đọc. Trải nghiệm tri thức luôn liền mạch và trọn vẹn.
- Dịch vụ khách hàng tận tâm: Tiki hỗ trợ đổi trả miễn phí, đúng hẹn và cho phép kiểm tra hàng khi nhận. Mọi trải nghiệm đều được đảm bảo hài lòng tuyệt đối.
6. Các câu hỏi thường gặp
6.1. Nghe nhạc có lời khi đọc sách có thực sự tệ không?
Đối với hầu hết mọi người, câu trả lời là có. Nhạc có lời, đặc biệt là ngôn ngữ bạn hiểu, sẽ cạnh tranh trực tiếp với vùng xử lý ngôn ngữ của não bộ, làm giảm đáng kể khả năng đọc hiểu và ghi nhớ nội dung sách. Tốt nhất bạn nên chọn nhạc không lời để tối ưu sự tập trung.
6.2. Loại nhạc nào là tốt nhất để tăng sự tập trung khi đọc sách?
Nhạc không lời với nhịp độ ổn định, không quá phức tạp là lựa chọn hàng đầu. Các thể loại như nhạc cổ điển (đặc biệt là thời kỳ Baroque), Lo-fi, Ambient, hoặc các bản nhạc piano, guitar độc tấu thường được khuyên dùng để tạo không gian tập trung hiệu quả mà không gây xao nhãng.
6.3. Nghe podcast hay ASMR khi đọc sách có giống nghe nhạc không?
Nghe podcast khi đọc sách thậm chí còn gây xao nhãng hơn nhạc có lời vì nó đòi hỏi sự chú ý cao độ vào nội dung đối thoại. ASMR (âm thanh tạo cảm giác thư giãn) có thể hiệu quả với một số người nếu đó là những âm thanh tự nhiên, không lời như tiếng mưa. Tuy nhiên, bạn vẫn cần thử nghiệm để xem nó có phù hợp với mình không.
6.4. Làm thế nào để biết tôi có phù hợp với việc vừa đọc sách vừa nghe nhạc?
Cách duy nhất là tự trải nghiệm. Hãy thử đọc cùng một thể loại sách trong hai điều kiện khác nhau: Một lần nghe nhạc không lời và một lần trong im lặng. Sau mỗi lần đọc, hãy thử tóm tắt lại nội dung. Nếu bạn thấy mình ghi nhớ và hiểu sâu hơn khi có âm nhạc, đó có thể là phương pháp phù hợp với bạn.
Dù lựa chọn của bạn là gì, mục tiêu cuối cùng vẫn là sự tận hưởng và tiếp thu trọn vẹn giá trị từ những trang sách. Hãy lắng nghe bản thân để tìm ra phương pháp hiệu quả nhất, và đừng quên tìm kiếm những cuốn sách chất lượng. Mua sách tại nhà sách Tiki ngay hôm nay để nhận được sản phẩm chính hãng, giá tốt cùng dịch vụ giao nhanh 2h.
