Đông trùng hạ thảo được xem là một trong những loại dược liệu quý trên thế giới, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nó không chỉ dùng cho người bị bệnh tẩm bổ mà ngay cả người bình thường cũng nên uống để tăng cường hệ miễn dịch. Trong bài viết này, hãy cùng Tiki Blog tìm hiểu kỹ hơn về định nghĩa, tác hại và tác dụng của đông trùng hạ thảo cũng như những lưu ý quan trọng cần tránh.
>>> Xem thêm:
- Nhụy hoa nghệ tây: Lợi ích, giá cả, lưu ý sử dụng
- Công dụng, tác dụng phụ của tinh dầu hoa anh thảo
- Nấm linh chi – 6 Tác dụng thần kỳ có thể bạn chưa biết
Đông trùng hạ thảo là gì?
Trước khi tìm hiểu kỹ hơn về tác dụng của đông trùng hạ thảo, ta cần biết đây là loại thảo dược gì. Đông trùng hạ thảo được xem là “con lai” giữa ấu trùng bướm (tức sâu non) của loài Thitarodes và nấm ký sinh Cordyceps sinensis.
Mỗi mùa đông, khí hậu ẩm ướt là điều kiện lý tưởng để nấm ký sinh và hút hết các dưỡng chất của sâu non khiến nó chết dần chết mòn. Lúc này, nhìn bên ngoài của nấm trông gần giống những con côn trùng. Đến mùa hè, nấm bắt đầu ra khỏi con sâu rồi mọc thành cỏ (tức thảo mộc/thực vật). Nó từ từ vươn lên từ dưới đất và phát tán các bào tử.
Loại dược liệu quý này thường xuất hiện ở những ngọn núi cao từ 4000 – 5000m ở Tây Tạng (Trung Quốc) hoặc Bhutan. Vì mang lại đến tác dụng tốt nên đông trùng hạ thảo đang có nguy cơ bị tuyệt chủng do việc khai thác tràn lan. Để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ khổng lồ mang đến nguồn kinh tế lớn, nhiều cơ sở nuôi trồng đông trùng hạ thảo nhân tạo ra đời.
>>> Xem thêm: Nấm lim xanh – Thảo dược quý với 6 công dụng vàng

Phân loại đông trùng hạ thảo
Để phân loại đông trùng hạ thảo, ta có thể dựa theo các tiêu chí dưới đây:
Theo xuất xứ gồm có:
- Đông trùng hạ thảo tự nhiên: Loại được khai thác ở cao nguyên Tây Tạng
- Đông trùng hạ thảo nhân tạo: Loại được nuôi cấy ngay trên các vật chủ như vỏ trứng, đậu xanh, nhộng tằm, gạo lứt hoặc trên cơ thể của ấu trùng nhộng tằm.
Theo dạng chế phẩm:
- Dạng bột: Đông trùng hạ thảo khô rồi được mang đi xay mịn thành bột.
- Dạng nước: Đông trùng hạ thảo được chế biến, đóng gói thành chai hoặc gói nhỏ nên phù hợp để dùng trong nhiều trường hợp.
- Dạng viên nhộng: Đông trùng hạ thảo được tổng hợp thành từng viên nang, có thể dễ dàng mang đi bất kỳ nơi đâu.
Theo trạng thái gồm có:
- Dạng tươi: Tức là con sâu với nguyên hình dáng tự nhiên của nó được bảo quản ở nhiệt độ phù hợp. Nhờ vậy mà đông trùng hạ thảo có thể giữ trọn vẹn dinh dưỡng và hoạt tính sinh học một cách tối đa.
- Dạng khô: Từ dạng tươi, đông trùng hạ thảo được sấy đối lưu, sấy thăng hoa hoặc sấy lạnh thật khô để bảo quản được lâu hơn và thuận tiện cho quá trình sử dụng. Bên cạnh đó, cách này cũng giúp tránh mất mát nhiều hàm lượng dược trong quá trình vận chuyển.
>>> Xem thêm: Tác dụng chữa bệnh của bồ công anh khiến nhiều người kinh ngạc

>>> Tham khảo các loại trà, thảo dược tốt cho sức khoẻ tại Tiki:
- Tía tô – Làm đẹp dáng, đẹp da, tốt cho hệ tiêu hoá
- Trà Kombucha – Giúp tiêu hoá thức ăn thuận lợi và hỗ trợ giảm cân
- Trà Xanh Không Độ – Không lo căng thẳng, giải nhiệt cuộc sống
Tác dụng của đông trùng hạ thảo
Tác dụng của đông trùng hạ thảo đối với sức khoẻ đã được Đông y lẫn Tây y kiểm chứng. Những công dụng tiêu biểu nhất của loại thảo dược này bao gồm:
Tác dụng bảo vệ thận
Đông trùng hạ thảo giúp đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, bổ sung thận khí và phục hồi khả năng hoạt động bình thường của thận. Từ đó, các triệu chứng như tiểu rắt, tiểu đêm nhiều lần, bí tiểu cũng được cải thiện. Đồng thời, nó còn giúp hạn chế hình thành sỏi thận và bị suy thận.
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng đông trùng hạ thảo sẽ bảo vệ thận khỏi việc bị nhiễm độc mãn tính do thuốc chống thấp khớp (cyclosporin A) gây nên. Mặt khác, loại dược liệu này còn ức chế tăng sinh tế bào trung bì – triệu chứng thường gặp của bệnh xơ cứng cầu thận.
>>> Xem thêm: Thuốc kim tiền thảo: Công dụng chữa bệnh, lưu ý sử dụng

Tăng cường hệ miễn dịch
Một tác dụng của đông trùng hạ thảo khác thường được biết đến là tăng cường hệ miễn dịch. Hàm lượng vitamin C, vitamin A, nguyên tố hiếm Salen cùng nhiều chất dinh dưỡng khác có trong thành phần của loại dược liệu này đóng vai trò như tấm khiên bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập và tấn công của vi khuẩn, virus có hại. Từ đó mà nguy cơ mắc bệnh lý giảm xuống đáng kể.
Hơn nữa, đông trùng hạ thảo sẽ giúp tế bào gai tự điều chỉnh hoạt động một cách hiệu quả nhất. Loại tế bào này đóng vai trò giúp cân bằng và kiểm soát quá trình miễn dịch của cơ thể. Nhờ vậy mà hệ miễn dịch được tăng cường trước những mầm bệnh ở môi trường bên ngoài.
>>> Xem thêm: Lợi ích sức khỏe, các loại rong biển ngon, giá bán

Hạn chế hạ đường huyết
Theo một số nghiên cứu từ các nhà khoa học Nhật Bản và Trung Quốc, hoạt chất Adenosine có trong đông trùng hạ thảo sẽ giúp tăng oxy trong máu, ổn định huyết áp, điều hoà nhịp tim cải thiện tuần hoàn máu. Do đó mà nó giúp phòng ngừa một số bệnh do tình trạng máu đông như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… Đồng thời, D-manitol trong loại dược liệu này còn hỗ trợ giãn nở mạch máu não và cơ tim, giảm lượng cholesterol có trong máu và phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch.
Chất Selen cùng một vài hoạt chất khác trong đông trùng hạ thảo giúp hạ đường huyết lúc đói bụng nhờ khả năng đẩy mạnh quá trình chuyển hóa Carbohydrate và mô mỡ thành năng lượng ATP cũng như tăng độ nhạy cảm Insulin. Người bệnh nên kết hợp sử dụng đông trùng hạ thảo cùng những loại thuốc khác (theo chỉ định của bác sĩ) để kiểm soát đường huyết.
>>> Xem thêm: Granola là gì? Lợi ích và những lưu ý quan trọng khi sử dụng

Cải thiện sức khỏe sinh lý
Nếu bạn hỏi tác dụng của đông trùng hạ thảo là gì thì nó còn hỗ trợ tăng cường chức năng sinh lý. Tác dụng này của đông trùng hạ thảo đã được ứng dụng từ xa xưa. Cả nam giới và nữ giới đều sẽ cảm thấy ham muốn, sức khoẻ dồi dào, tràn đầy sinh lực. Bởi lẽ, loại dược liệu này có thể:
- Làm tăng số lượng và chất lượng của tinh trùng.
- Kích thích tiết hóc môn sinh dục của phái nam, lưu thông khí huyết, điều hoà lượng máu, từ đó kéo dài thời gian “lâm trận” cho cánh mày râu. Nhờ vậy mà cả 2 đều cảm thấy thỏa mãn trong quá trình quan hệ.
- Trị tình trạng xuất tinh sớm, liệt dương, di tinh.
>>> Xem thêm:
- Cách tính ngày rụng trứng theo chu kỳ kinh nguyệt chính xác
- Rụng dâu là gì? Dấu hiệu, bí quyết cho ngày rụng dâu

Điều trị viêm gan mãn tính
Chất cordycepin và polysaccharides trong đông trùng hạ thảo đều có công dụng thúc đẩy quá trình gan thải độc nhanh hơn, làm chậm lại sự phát triển của bệnh suy gan, nóng gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan. Việc bổ sung đông trùng hạ thảo đúng liều lượng cho bệnh nhân bị xơ gan hoặc viêm gan B mạn tính giai đoạn sau sẽ mang đến nhiều dấu hiệu tích cực.
>>> Xem thêm: Vitamin E đỏ Nga có tốt không? Giá, thành phần, cách uống hiệu quả

Phòng ngừa bệnh ung thư
Lý do mà đông trùng hạ thảo được nhiều người săn lùng là bởi nó giúp phòng ngừa bệnh ung thư. Hoạt chất Cordycepin trong thảo dược sẽ ức chế sự di căn tế bào ung thư qua đường máu cũng như đẩy nhanh quá trình biến mất của tế bào gây ung thư. Những tế bào lành tính sẽ được bảo vệ khoẻ mạnh. Bên cạnh đó, hoạt chất Selen khi sản sinh Globulin sẽ tăng cường hệ miễn dịch, khống chế sự phát triển của tế bào ung thư.
>>> Xem thêm: Vitamin D: Công dụng, liều dùng, những lưu ý khi bổ sung cho cơ thể

Làm đẹp da và chống lão hóa
Tác dụng của đông trùng hạ thảo không chỉ đối với sức khoẻ mà còn cho quá trình làm đẹp. Hóc môn Estrogen được kích thích sản sinh sẽ làm điều hoà chu kỳ kinh nguyệt, cân bằng nội tiết tố. Ngoài ra, loại thảo dược này còn hỗ trợ da trắng sáng đều màu, giảm thâm sạm, ngừa rụng tóc cho phụ nữ sau sinh hoặc đang trong giai đoạn tiền mãn kinh.
>>> Xem thêm: 14 Bữa sáng giảm cân dễ dàng, ít calo, đầy dinh dưỡng

Ai không nên dùng đông trùng hạ thảo?
Dưới đây là những trường hợp không được khuyến cáo sử dụng đông trùng hạ thảo:
- Trẻ em dưới 5 tuổi: Vì loại thảo dược này có tính nhiệt trong khi trẻ nhỏ dưới 5 tuổi cũng có tính nóng cao.
- Người bị bệnh viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ: Đông trùng hạ thảo làm kích thích quá trình hoạt động của hệ miễn dịch, khiến bệnh càng trở nên trầm trọng hơn.
- Người bị bệnh rối loạn đông máu: Hoạt chất Cordyceps làm máu khó đông, chảy nhiều hơn, không thể cầm lại được nên rất nguy hiểm đối với tính mạng.
- Người sắp phẫu thuật: Cũng như trên, đông trùng hạ thảo làm máu khó đông, ảnh hưởng nghiêm trọng đến buổi phẫu thuật trong trường hợp xuất huyết.
- Phụ nữ đang mang thai 3 tháng đầu: Là đối tượng nên hạn chế sử dụng đông trùng hạ thảo để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé. Bởi lẽ, dược liệu này có thể làm co thắt tử cung, vô tình làm sẩy thai hoặc sinh non.
>>> Xem thêm: Vitamin K là gì? Vai trò, tác dụng, liều dùng, thực phẩm giàu vitamin K

Uống đông trùng hạ thảo bao lâu thì có tác dụng?
Phụ thuộc vào thể trạng, tình hình bệnh tật của mỗi người mà thời gian đông trùng hạ thảo phát huy tác dụng sẽ khác nhau. Đa phần, khi sử dụng trong 3 – 4 tháng liên tục thì những dấu hiệu tích cực mà thảo dược mang lại mới bắt đầu thể hiện rõ.

Tác hại của đông trùng hạ thảo nếu không uống đúng cách
Bên cạnh tìm hiểu tác dụng của đông trùng hạ thảo, bạn cũng cần biết rõ những tác hại mà loại thảo dược này có thể gây ra do việc sử dụng sai cách. Ví dụ như:
- Tăng nguy cơ bầm tím và chảy máu khi bị thương: Vì khả năng kháng tiểu cầu và chống huyết khối nên đông trùng giống như hoạt chất làm loãng máu, cản trở máu đông.
- Hạ đường huyết: Nước được chiết xuất từ nấm đông trùng hạ thảo được các nhà khoa học chứng minh là có khả năng hạ đường huyết.
- Tiêu chảy, táo bón, nóng trong người: Đối với một số trường hợp, việc uống đông trùng hạ thảo thường xuyên sẽ gây ra tình trạng như nổi mụn, chảy máu cam, sưng lợi. Bên cạnh đó, đông trùng có thể gây áp lực lên nội tạng, làm đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy.
- Thức trắng đêm: Một trong những tác dụng phụ của đông trùng hạ thảo là gây mất ngủ nếu bạn sử dụng loại thảo dược này quá muộn.
- Buồn nôn: Khi đông trùng hạ thảo không sạch sẽ, mất vệ sinh, bị chế biến sai cách hoặc kết hợp với những thành phần kiêng kỵ thì sẽ dẫn đến tác hại này.
- Dậy thì sớm: Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi sẽ phát triển quá mức do ảnh hưởng của chất có trong đông trùng hạ thảo tương tự như hóc môn nội tiết tố Androgen.
Để phát huy tối đa tác dụng của thảo dược cũng như không làm ảnh hưởng đến sức khoẻ, bạn hãy tham khảo ý kiến chuyên môn của bác sĩ về liều lượng và cách sử dụng.

Câu hỏi thường gặp
Việc uống đông trùng hạ thảo thường xuyên hay không sẽ được quyết định bởi thể trạng và mục đích của mỗi người. Mặc dù uống liên tục nhưng bạn cần đảm bảo uống đúng liều lượng dựa theo sự chỉ dẫn của y bác sĩ. Mỗi dạng đông trùng hạ thảo sẽ được khuyến nghị cách uống khác nhau. Cụ thể:
Loại đã qua chế biến (có dạng sữa, viên nhộng, siro…) đều được đơn vị sản xuất ghi rõ hướng dẫn sử dụng trên bao bì. Bạn chỉ cần uống theo như hướng dẫn.
Loại chưa qua chế biến (thường dùng để hầm canh, nấu cháo, pha nước trà…) chỉ nên dùng từ 1 – 2g khô/ngày, 6 – 10g tươi/ngày (đối với người lớn) và 1g khô/ngày hoặc 2 – 4g tươi/ngày (đối với trẻ nhỏ từ 5 tuổi trở lên).
Đối với phụ nữ, đông trùng hạ thảo sẽ mang đến những lợi ích như:
Gia tăng tỷ lệ thụ thai, bồi bổ sức khỏe cho mẹ bầu
Bồi bổ cơ thể, giúp phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh an thần và ngủ ngon hơn
Làm chậm quá trình lão hoá.
Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn biết rõ hơn về các tác dụng của đông trùng hạ thảo. Đừng quên truy cập Tiki để không bỏ lỡ bất kỳ thông tin mới nhất nào từ trang thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam.
>> Xem thêm: