Vitamin đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động sống của con người. Các hợp chất vitamin không thể tự tổng hợp bởi cơ thể mà phải được bổ sung thông qua các loại thực phẩm hằng ngày. Bài viết dưới đây của Tiki Blog sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vitamin là gì cũng như vai trò của từng loại vitamin đối với sức khỏe.
>> Xem thêm: Tổng hợp các loại vitamin cho người trầm cảm
Vitamin là gì?
Vitamin được phát hiện có trong sữa lần đầu tiên vào năm 1905 và đã được chứng minh rằng loại chất này có ích cho sự nuôi dưỡng cơ thể và tăng trưởng. Đến năm 1912, hợp chất này mới được nghiên cứu, phân tách và được đặt tên là vitamin bởi cấu trúc của nó giống như amin.
Vậy vitamin là gì? Vitamin chính là một loại vi chất dinh dưỡng hữu cơ thiết yếu cho mọi cơ thể sống nhằm duy trì các hoạt động trao đổi chất và năng lượng. Các chất dinh dưỡng này không thể tự tổng hợp trong cơ thể, do đó phải được bổ sung thông qua chế độ ăn uống.
>> Xem thêm: 9 Loại trái cây giàu canxi tốt cho sức khỏe, chắc xương khớp
Vai trò của vitamin đối với cơ thể
Vitamin không chỉ có một loại và mỗi loại vitamin có một vai trò riêng, tham gia vào từng quá trình chuyển hóa sinh học. Vai trò chung của vitamin đối với cơ thể có thể được tóm tắt như sau:
- Tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể, ngăn ngừa các tác nhân gây bệnh và điều trị bệnh, phục hồi tổn thương.
- Tham gia vào quá trình tạo tế bào, đảm bảo sự phát triển và duy trì sự sống.
- Tăng cường chức năng của tim mạch và hệ thần kinh.
- Tham gia vào các quá trình chuyển hóa dinh dưỡng từ thực phẩm thành năng lượng cho các hoạt động sống của cơ thể.
>> Bài viết liên quan: TOP 30 Thực phẩm giảm cân nhanh, an toàn, hiệu quả, dễ tìm
Phân loại vitamin
Vitamin có hơn 30 loại khác nhau và được phân chia thành 2 nhóm chính là vitamin tan trong nước và vitamin tan trong chất béo.
Vitamin tan trong nước
Các vitamin tan trong nước bao gồm vitamin nhóm B và vitamin C. Các loại vitamin này sẽ dễ dàng được lưu trữ cũng như đào thải ra khỏi thể.
Vitamin tan trong chất béo
Các vitamin tan trong chất béo gồm nhóm vitamin A, D, E và K. Các nhóm vitamin này được hấp thụ qua đường ruột với sự hỗ trợ của chất béo (lipid). Đặc biệt, vitamin A và D có thể tích lũy trong cơ thể, gây ra tình trạng dư thừa vitamin.
Các thực phẩm giàu vitamin
Mỗi loại vitamin đóng một vai trò khác nhau trong cơ thể và cần được bổ sung một cách hợp lý thông qua các nguồn thực phẩm chất lượng. Dưới đây là một số thực phẩm giàu các nhóm vitamin cần thiết mà bạn nên biết:
Vitamin A
Vitamin A có nguồn gốc từ động vật tồn tại ở dạng Retinol và có nhiều trong sữa, gan, trứng, cá,… Với vitamin A có nguồn gốc từ thực vật tồn tại ở dạng Beta, Alpha và Gamma carotene. Các loại thực vật giàu vitamin A như quả chín vàng, cam, cà rốt, bí ngô, bông cải xanh, khoai lang, cải xoăn, rau bini,…
Vitamin A có tác dụng hỗ trợ cho các hoạt động của mắt, tiêu hóa và hô hấp cũng như tăng cường miễn dịch, trị mụn. Người thiếu vitamin A sẽ rất dễ gặp các tình trạng như giảm thị lực, khô da, dễ nhiễm trùng, viêm hô hấp, rối loạn tiêu hóa,…
Nhóm vitamin B (B1,B2,B3,B5,B6,B7,B9,12)
Vitamin nhóm B bao gồm các loại sau:
- Vitamin B1 (Thiamin): Loại vi chất này có nhiều trong các loại thực phẩm như mầm lúa mì, cám gạo, ngũ cốc nguyên chất, gạo nâu, đậu nành và các loại thịt, cá, lòng đỏ trứng,… Vitamin B1 giữ vai trò tăng cường chức năng não và tim mạch, tăng cường trí nhớ và phòng chống bệnh Alzheimer, hỗ trợ tiêu hóa cho trẻ nhỏ,…
- Vitamin B2 (Riboflavin): Các thực phẩm giàu vitamin B2 như nấm, măng tây, chuối, đậu xanh, hạnh nhân, pho mai, sữa chua, thịt, cá, trứng,… Loại dưỡng chất này tham gia vào quá trình hình thành hồng cầu, phát triển tế bào và sản xuất kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh như phát ban, đỏ giác mạc, viêm loét,…
- Vitamin B3 (Niacin) và Vitamin B5 (Axit Pantothenic) : Bông cải xanh, bột bắp, khoai tây, các loại hạt, các loại thảo dược (bạc hà, đinh lăng,..), gan bò, phomi,… là các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin B3 và vitamin B5. Vai trò của vitamin B3 là tham gia vào quá trình bài tiết mật và dịch tiêu hóa, tăng cường tuần hoàn máu, kiểm soát cholesterol xấu trong máu,… Trong khi đó, vitamin B5 giúp ngăn ngừa nhồi máu cơ tim, giảm nguy cơ đột quỵ,…
- Vitamin B6 (Pyridoxine): Vitamin B6 có nhiều trong các loại đậu, ngũ cốc nguyên cám, chuối, thịt gà, thịt bò,… Vai trò của vitamin B6 giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch, giảm sỏi thận, giảm cholesterol,…
- Vitamin B7 (Biotin hay vitamin H): Vitamin này có nhiều trong các thực phẩm từ sữa, bông cải xanh, bắp cải, chuối, khoang lang, khoai tây, thịt gia cầm,… Vitamin B7 giúp ngăn ngừa rụng tóc, giảm tê cứng chân tay, vảy đỏ quanh mắt mũi miệng, tốt cho tim mạch,…
- Vitamin B9 (Folat): Các loại rau lá, pasta, bánh mì, ngữ cốc, gan,… có chứa nhiều vitamin B9. Bổ sung đủ vitamin B9 giúp giảm tình trạng thiếu máu, ngăn ngừa thiếu hụt nguyên bào trong thai kỳ,…
- Vitamin B12 (Cobalamin): Có nhiều trong gan động vật, thịt heo, thịt gia cầm, cá,… Vitamin B12 thúc đẩy quá trình trao đổi chất chất, tăng cường hoạt động của hệ thần kinh và phát triển não bộ,…
Vitamin C
Vitamin C (Axit Ascorbic) có nhiều trong các loại thực vật như cam, chanh, quýt, ổi, cà chua, dâu tây, bắp cải, bông cải xanh, rau muống, rau ngót…. Loại vi chất này đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen, hỗ trợ miễn dịch, điều trị cảm cúm, chống nhiễm trùng, ngăn ngừa nếp nhăn,…
Vitamin D
Các thực phẩm giàu vitamin D như cá, trứng, gan, dầu cá, sữa chua, ngũ cốc, nấm, địa y,… hoặc có thể được tổng hợp từ ánh nắng mặt trời. Vitamin này tham gia vào quá trình tổng hợp tế bào xương, ngăn ngừa các bệnh liên quan đến xương. Ngoài ra, vitamin D còn giúp dẫn truyền thần kinh, ổn định mạch máu, ngăn ngừa ung thư,…
>>> Xem thêm: Thiếu canxi ăn gì? TOP 19 loại thực phẩm bổ sung canxi tốt nhất
Vitamin E
Bổ sung vitamin E cho cơ thể thông qua các thực phẩm như hạnh nhân, hạt dẻ, đậu phộng, dầu nành, dầu oliu, dầu hướng dương, rau cải xanh, rau bina, các sản phẩm từ sữa,… Vitamin E là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp loại bỏ những gốc tự do gây hại, ngăn ngừa lão hóa, giảm vết nhăn và tăng sức đề kháng.
>> Bài viết liên quan: Gợi ý 5 thực phẩm chức năng chống lão hóa hiệu quả tức thời giúp da luôn tươi trẻ
Vitamin K
Vitamin K có nhiều trong rau xanh, dầu thực vật, bơ, kiwi, nho,… Loại vitamin này tham gia vào quá trình đông máu, tăng cường chức năng tim, giảm đau tim và tai biến mạch máu não,…
FAQ:
Vitamin tổng hợp và vitamin tự nhiên: Sự khác biệt là gì?
Vitamin thiên nhiên được chiết xuất từ thực vật, có thêm các dưỡng chất, enzym, và khoáng chất giúp cơ thể dễ dàng hấp thu và đào thải. Trong khi đó, vitamin tổng hợp được sản xuất từ các hợp chất hóa học không có nguồn gốc trong tự nhiên, có khả năng tồn động gây tăng đột ngột.
Cách bảo quản và lựa chọn thực phẩm để bảo đảm tiếp nhận đủ vitamin?
Để đảm bảo lượng vitamin vốn có trong thực phẩm cần phải chú ý lựa chọn thực phẩm tươi ngon, không nhiễm hóa chất. Cụ thể như:
- Nhóm hạt và ngũ cốc: Không bị ẩm mốc, các hạt đều nhau, màu sắc không bị biến đổi, không bị vỡ vụn và phải có mùi thơm đặc trưng.
- Nhóm thịt: Không bị hôi, bề mặt thịt không bị khô hay chảy nhớt và có độ đàn hồi.
- Nhóm cá và hải sản: Mang cá hồng tươi, vảy cá xếp đều không bong tróc hoặc có dấu hiệu bất thường hay có mùi hôi lạ.
- Nhóm rau, củ, quả: Chọn mua các loại rau củ quả theo mùa, không bị héo, dập nát, có màu sắc đặc trưng.
- Các sản phẩm từ sữa: Sản phẩm phải còn hạn sử dụng, có thông tin nhãn mác, có màu và mùi đặc trưng.
Cách bảo quản phải phù hợp với từng nhóm thực phẩm để đảm bảo độ tươi ngon và giúp cho việc giữ cho các nhóm vitamin cũng như các chất dinh dưỡng. Đối với nhóm rau củ và trứng sữa quả cần bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Với thịt, cá và hải sản nếu chưa chế biến cần phải được bảo quản trong ngăn đông. Đối với các loại hạt cần để ở nơi khô ráo, thoáng mát.
Các loại vitamin cần thiết cho trẻ nhỏ?
Trẻ nhỏ cần cần được bổ sung những loại vitamin sau:
- Vitamin A: Giúp tăng cường thị lực.
- Vitamin nhóm B: Giúp tăng cường quá trình trao đổi chất trong cơ thể.
- Vitamin C: Giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tái tạo tế bào.
- Vitamin D: Giúp tăng cường khả năng hấp thu canxi và photpho, ngăn ngừa còi xương, suy dinh dưỡng.
- Vitamin E: Giúp tăng cường hệ miễn dịch.
Hy vọng sau khi cùng Tiki tìm hiểu về tầm quan trọng đối với sức khỏe con người của vitamin là gì, bạn sẽ hiểu hơn và có thể xây dựng cho mình một chế độ dinh dưỡng hợp lý, giúp bổ sung đầy đủ các loại vitamin và dinh dưỡng để có được một cơ thể khỏe mạnh.
