10 bước nuôi con bằng sữa mẹ là một lộ trình khoa học và hiệu quả được khuyến cáo bởi WHO nhằm giúp các mẹ nuôi con bằng sữa mẹ thành công. Sữa mẹ cung cấp đầy đủ dưỡng chất và kháng thể, bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật giúp trẻ phát triển toàn diện. Việc nuôi con bằng sữa mẹ còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cho mẹ như giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng, giúp tử cung co hồi tốt hơn sau sinh và tăng cường sự gắn kết giữa mẹ và bé.
10 bước nuôi con bằng sữa mẹ theo khuyến cáo WHO
10 bước nuôi con bằng sữa mẹ của WHO là một hướng dẫn chi tiết và toàn diện giúp các mẹ nuôi con bằng sữa mẹ thành công. Việc thực hiện tốt các bước này không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe của trẻ mà còn giúp các mẹ cảm thấy tự tin và hạnh phúc hơn trong hành trình làm mẹ.
Bước 1: Có một chính sách bằng văn bản về nuôi con bằng sữa mẹ
Một chính sách rõ ràng, bằng văn bản về nuôi con bằng sữa mẹ sẽ đảm bảo rằng tất cả các nhân viên y tế trong cơ sở đều hiểu rõ tầm quan trọng của việc nuôi con bằng sữa mẹ và cùng nhau hướng tới mục tiêu chung. Chính sách này cần bao gồm các nội dung như:
- Cam kết: Cơ sở y tế cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho mẹ và bé để thực hiện việc nuôi con bằng sữa mẹ.
- Đào tạo: Tất cả nhân viên sẽ được đào tạo về kiến thức và kỹ năng liên quan đến nuôi con bằng sữa mẹ.
- Hỗ trợ: Cơ sở y tế sẽ cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho mẹ như tư vấn, cho thuê máy hút sữa,…
- Môi trường: Tạo ra một môi trường thân thiện, hỗ trợ mẹ nuôi con bằng sữa mẹ.
Bước 2: Đào tạo tất cả nhân viên về nuôi con bằng sữa mẹ
Để thực hiện tốt chính sách đã đề ra, việc đào tạo là vô cùng cần thiết. Tất cả nhân viên y tế cần được trang bị những kiến thức cơ bản về lợi ích của sữa mẹ, các kỹ năng hỗ trợ mẹ cho con bú, cách giải quyết các vấn đề thường gặp. Khi nhân viên y tế hiểu rõ tầm quan trọng của việc nuôi con bằng sữa mẹ, họ sẽ nhiệt tình hơn trong việc tư vấn và hỗ trợ các bà mẹ.
Việc đào tạo không chỉ dừng lại ở kiến thức lý thuyết mà còn bao gồm cả kỹ năng thực hành. Nhân viên y tế cần được trang bị kiến thức và kỹ năng về:
- Lợi ích của sữa mẹ cả đối với mẹ và bé.
- Các kỹ năng hỗ trợ như cách giúp mẹ cho con bú đúng tư thế, cách xử lý các vấn đề thường gặp,…
- Thay đổi hành vi thông qua việc truyền đạt thông tin đến mẹ một cách hiệu quả, tạo động lực cho mẹ nuôi con bằng sữa mẹ.

Bước 3: Thông báo cho tất cả phụ nữ mang thai về lợi ích và cách thức nuôi con bằng sữa mẹ
Việc cung cấp thông tin về lợi ích của sữa mẹ và cách thức nuôi con bằng sữa mẹ cho phụ nữ mang thai là vô cùng quan trọng. Thông tin có thể được truyền đạt thông qua các buổi tư vấn trước sinh, tài liệu hướng dẫn, hoặc các buổi hội thảo. Việc tư vấn trước sinh sẽ giúp các bà mẹ có sự chuẩn bị tốt về tâm lý và kiến thức để nuôi con bằng sữa mẹ.
Việc tư vấn trước sinh là cơ hội vàng để cung cấp thông tin cho các bà mẹ tương lai. Các thông tin cần truyền đạt bao gồm:
- Nhấn mạnh những lợi ích lâu dài cho sức khỏe của trẻ.
- Hướng dẫn các tư thế cho con bú, cách nhận biết bé đã bú no.
- Các vấn đề thường gặp và cách giải quyết.
- Khích lệ mẹ nuôi con bằng sữa mẹ càng lâu càng tốt.
Xem thêm >>
Bước 4: Giúp các bà mẹ bắt đầu cho con bú trong vòng một giờ đầu sau sinh
Cho con bú sớm trong vòng một giờ đầu sau sinh là vô cùng quan trọng. Việc này giúp kích thích sản xuất sữa mẹ, tăng cường sự gắn kết giữa mẹ và bé, và giảm nguy cơ vàng da ở trẻ sơ sinh. Để hỗ trợ mẹ và bé, nhân viên y tế cần tạo điều kiện cho mẹ và bé được ở cùng nhau ngay sau sinh, hướng dẫn mẹ cách cho bé bú đúng tư thế.
Giờ vàng đầu tiên sau sinh là thời điểm quan trọng để kích thích sản xuất sữa mẹ. Các hoạt động cần thực hiện:
- Tiếp xúc da kề da bằng cách giúp bé tìm vú mẹ và bắt đầu bú.
- Hướng dẫn cho bú, hướng dẫn mẹ tìm được tư thế cho con bú thoải mái và hiệu quả.
- Quan sát quá trình bé bú để phát hiện và xử lý sớm các vấn đề.

Bước 5: Cho trẻ bú theo yêu cầu, ngày và đêm
Cho trẻ bú theo yêu cầu nghĩa là cho bé bú mỗi khi bé đói. Việc này giúp đảm bảo bé luôn được bú no và kích thích sản xuất sữa mẹ. Bú đêm cũng rất quan trọng vì nó giúp duy trì sản xuất sữa mẹ vào ban đêm.
Bước 6: Không cho trẻ bú bình sữa và núm vú giả
Việc sử dụng bình sữa và núm vú giả có thể làm thay đổi kỹ năng ngậm bắt vú của bé, gây khó khăn cho việc bú mẹ trực tiếp. Ngoài ra, việc bú bình có thể làm giảm sản lượng sữa mẹ.
Bước 7: Để mẹ và trẻ được ở cùng nhau liên tục
Việc ở cùng nhau giúp tăng cường sự gắn kết giữa mẹ và bé, tạo điều kiện cho bé bú mẹ thường xuyên hơn. Tiếp xúc da kề da không chỉ giúp bé ấm áp mà còn kích thích sản xuất sữa oxytocin.

Xem thêm >>
Bước 8: Hướng dẫn các mẹ về cách cho con bú và cách duy trì nguồn sữa
Các mẹ cần được hướng dẫn về các tư thế cho con bú đúng cách, cách xử lý các vấn đề thường gặp như nứt núm vú, tắc tia sữa. Ngoài ra, việc tư vấn về chế độ dinh dưỡng cho mẹ cũng rất quan trọng để duy trì nguồn sữa.
Các vấn đề thường gặp khi cho con bú như nứt núm vú, tắc tia sữa có thể được giải quyết bằng cách:
- Tìm tư thế cho con bú thoải mái và hiệu quả.
- Chăm sóc đầu ti, vệ sinh sạch sẽ, sử dụng các sản phẩm hỗ trợ.
- Uống đủ nước, duy trì chế độ ăn uống cân bằng.
- Nghỉ ngơi, đảm bảo ngủ đủ giấc.
Bước 9: Không cho trẻ bú bất kỳ loại thức ăn hoặc đồ uống nào khác ngoài sữa mẹ, trừ khi có chỉ định của bác sĩ
Sữa mẹ là thức ăn hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh trong 6 tháng đầu đời. Việc cho trẻ bú thêm các loại thức ăn khác có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa và làm giảm lượng sữa mẹ mà bé bú.
Bước 10: Tăng cường thành lập và duy trì các nhóm hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ
Các nhóm hỗ trợ giúp các mẹ có cơ hội chia sẻ kinh nghiệm, giải đáp thắc mắc và nhận được sự động viên từ những người mẹ khác. Các mẹ sẽ cảm thấy được hỗ trợ và không cô đơn. Nhóm hỗ trợ cũng là nơi để các mẹ cập nhật thông tin về nuôi con bằng sữa mẹ, nhận được sự tư vấn từ các chuyên gia và những người mẹ có kinh nghiệm.

Xem thêm >>
Các khó khăn và thách thức thường gặp trong 10 bước nuôi con bằng sữa mẹ
Khó khăn trong việc duy trì chính sách nuôi con bằng sữa mẹ tại cơ sở y tế
Việc triển khai thành công chính sách nuôi con bằng sữa mẹ đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng. Các cơ sở y tế đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng và thực hiện chính sách, từ việc đào tạo nhân viên đến việc tạo môi trường thuận lợi cho mẹ và bé. Cộng đồng cần tích cực truyền thông về lợi ích của sữa mẹ, tạo ra các nhóm hỗ trợ để mẹ bỉm sữa có thể chia sẻ kinh nghiệm và vượt qua khó khăn.
Sự vào cuộc của chính phủ thông qua việc ban hành các chính sách ưu đãi và kiểm soát quảng cáo sữa công thức cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của trẻ em và khuyến khích các bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ.
Đào tạo nhân viên y tế
Đào tạo nhân viên y tế về nuôi con bằng sữa mẹ là một khâu vô cùng quan trọng để đảm bảo việc thực hiện thành công chính sách nuôi con bằng sữa mẹ. Tuy nhiên, hiện nay việc đào tạo còn nhiều hạn chế.
Để khắc phục, cần có những giải pháp đồng bộ như tổ chức các khóa đào tạo thường xuyên, cập nhật kiến thức mới nhất; xây dựng các tài liệu đào tạo đa dạng, dễ hiểu; mời các chuyên gia đầu ngành về nuôi con bằng sữa mẹ đến chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức.
Chỉ khi nhân viên y tế được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng, họ mới có thể tự tin tư vấn và hỗ trợ các bà mẹ trong việc nuôi con bằng sữa mẹ, từ đó góp phần nâng cao tỷ lệ trẻ được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ hoàn toàn
Lợi ích của sữa mẹ chưa được truyền thông rộng rãi
Một trong những thách thức lớn khi thực hiện 10 bước nuôi con bằng sữa mẹ theo khuyến cáo của WHO là việc nhiều bà mẹ vẫn chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của sữa mẹ. Điều này phần lớn là do thông tin về sữa mẹ chưa được truyền đạt một cách hiệu quả, hoặc bị ảnh hưởng bởi những thông tin sai lệch từ các nguồn không uy tín.
Để khắc phục tình trạng này, cần tăng cường các hoạt động truyền thông về lợi ích của sữa mẹ thông qua nhiều kênh khác nhau như truyền hình, báo chí, mạng xã hội và tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm. Bên cạnh đó, việc sản xuất và phát hành các tài liệu tuyên truyền như sách, báo, tờ rơi về nuôi con bằng sữa mẹ cũng rất quan trọng.
Cuối cùng, việc tạo ra các diễn đàn, nhóm hỗ trợ để các bà mẹ chia sẻ kinh nghiệm, giải đáp thắc mắc sẽ góp phần tạo ra một cộng đồng nuôi con bằng sữa mẹ tích cực và hỗ trợ lẫn nhau.
Xem thêm >>
Còn gặp nhiều khó khăn trong việc cho con bú sữa mẹ sớm
Việc cho con bú sớm là rất quan trọng nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nhiều mẹ gặp khó khăn trong giai đoạn đầu do mệt mỏi sau sinh, chưa có kinh nghiệm và thiếu sự hỗ trợ.
Để giúp các mẹ vượt qua giai đoạn này, cần tạo điều kiện cho mẹ và bé được ở gần nhau ngay sau sinh, hướng dẫn kỹ năng cho con bú đúng cách và tổ chức các lớp học về nuôi con bằng sữa mẹ trước sinh. Sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả từ nhân viên y tế và cộng đồng sẽ giúp các mẹ tự tin hơn trong việc nuôi con bằng sữa mẹ.
Duy trì việc cho con bú theo nhu cầu
Nhiều mẹ gặp khó khăn trong việc cho con bú theo yêu cầu do áp lực công việc, gia đình, hoặc thiếu kiến thức. Để khắc phục cần:
- Tăng cường truyền thông về lợi ích của việc cho con bú theo yêu cầu.
- Hỗ trợ mẹ về mặt tâm lý giúp mẹ vượt qua những khó khăn và áp lực.
- Tổ chức các nhóm hỗ trợ giúp mẹ chia sẻ kinh nghiệm và nhận được sự động viên.
Ngoài 5 thách thức trên, các mẹ còn đối mặt với những thách thức lớn khi nuôi con bằng sữa mẹ là việc từ chối bình sữa và núm vú giả. Nhiều người cho rằng bình sữa và núm vú giả mang lại sự tiện lợi, dễ dàng hơn cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, việc sử dụng bình sữa và núm vú giả có thể ảnh hưởng đến việc bú mẹ trực tiếp của bé
Bên cạnh đó, việc duy trì nguồn sữa cũng là một thách thức không nhỏ. Stress, chế độ ăn uống không hợp lý, bệnh tật đều có thể ảnh hưởng đến việc tiết sữa.
Ngoài ra, việc xử lý các vấn đề thường gặp khi cho con bú như nứt núm vú, tắc tia sữa, viêm vú cũng đòi hỏi kiến thức và kỹ năng. Vì vậy, việc tổ chức các buổi tư vấn trực tiếp hoặc trực tuyến, cung cấp tài liệu hướng dẫn chi tiết và kết nối mẹ với các chuyên gia là rất cần thiết.
Để thành công trong việc nuôi con bằng sữa mẹ, cần có sự chung tay của cả cộng đồng, bao gồm các cơ sở y tế, các tổ chức xã hội, các bà mẹ và cả chính phủ.
Việc nuôi con bằng sữa mẹ là một hành trình dài, cần sự kiên trì và kiên nhẫn. Tuy nhiên, những lợi ích mà sữa mẹ mang lại là vô cùng to lớn, không chỉ cho trẻ mà còn cho cả mẹ.
10 bước nuôi con bằng sữa mẹ do Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo là một lộ trình khoa học và hiệu quả giúp các bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ thành công. Việc thực hiện đầy đủ 10 bước này không chỉ đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ mà còn giúp mẹ duy trì sức khỏe tốt. Tuy nhiên, việc nuôi con bằng sữa mẹ đòi hỏi sự kiên trì và sự hỗ trợ từ cộng đồng. Mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cơ sở y tế đều có thể đóng góp một phần để tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc nuôi con bằng sữa mẹ, giúp thế hệ tương lai khỏe mạnh hơn. Cùng theo dõi Tiki Blog mỗi ngày để cập nhật những kiến thức hữu ích khác.
Tham khảo thêm về các bài viết khác: