Bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến và rất dễ lây lan, đặc biệt vào mùa hè. Do hệ miễn dịch còn non yếu nên trẻ sơ sinh dễ dàng bị nhiễm bệnh này nếu tiếp xúc với các nguồn lây. Vậy nên việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng ngừa bệnh chân tay miệng là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ trong những năm tháng đầu đời.
Xem thêm: Dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở trẻ sơ sinh ba mẹ cần biết
Bệnh tay chân miệng là gì?
Bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh là một loại bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, trong đó trẻ sơ sinh là đối tượng dễ mắc nhất. Bệnh xuất hiện và bùng phát nhiều vào mùa hè và mùa thu, đặc biệt ở những nơi đông dân cư. Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn yếu, khiến các em dễ bị tấn công bởi các virus gây bệnh như Enterovirus và Coxsackievirus – những tác nhân chủ yếu của bệnh chân tay miệng.
Bệnh chân tay miệng tuy không nguy hiểm đến tính mạng nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của trẻ. Do đó, việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng cũng như biện pháp phòng ngừa là vô cùng cần thiết. Điều này giúp phụ huynh có thể phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời, tránh được những rủi ro không đáng có.
Bằng cách nhận biết các yếu tố nguy cơ và thực hiện các biện pháp vệ sinh đúng cách, các bậc phụ huynh có thể chủ động bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi nguy cơ mắc bệnh chân tay miệng.

Nguyên nhân gây bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh
Bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh do virus gây ra, trong đó phổ biến nhất là hai loại Enterovirus và Coxsackievirus. Đây là các tác nhân chính gây nên những triệu chứng đặc trưng của bệnh ở trẻ. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh nên dễ dàng bị virus xâm nhập, đặc biệt khi tiếp xúc gần với người bệnh hoặc môi trường không đảm bảo vệ sinh.
Bệnh có tính lây truyền cao qua các đường như tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch mũi hoặc dịch tiết từ mụn nước của người bệnh. Ngoài ra, trẻ có thể nhiễm bệnh qua các bề mặt và vật dụng bị nhiễm virus như đồ chơi, bình sữa hoặc quần áo. Môi trường sống đông đúc, ẩm thấp và vệ sinh kém cũng là điều kiện thuận lợi để virus gây bệnh lây lan rộng hơn, nhất là trong các nhà trẻ và khu dân cư.
Dấu hiệu bệnh chân tay miệng ở trẻ em
Bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh có thể nhận biết qua một số dấu hiệu ban đầu, giúp phụ huynh phát hiện kịp thời và có biện pháp chăm sóc phù hợp.
Triệu chứng ban đầu:
- Sốt nhẹ.
- Biếng ăn, quấy khóc, mệt mỏi.
Tuy nhiên các triệu chứng này dễ nhầm lẫn với các bệnh nhiễm trùng khác, cần theo dõi kỹ.
Dấu hiệu đặc trưng:
- Xuất hiện các nốt ban đỏ hoặc mụn nước nhỏ ở miệng, lòng bàn tay, bàn chân.
- Ban đầu là các đốm đỏ, sau đó phát triển thành mụn nước.
- Mụn nước gây đau, khó chịu cho trẻ, nhất là khi ăn uống hoặc cử động.
Triệu chứng đi kèm khác:
- Loét miệng, đặc biệt ở vùng niêm mạc miệng, gây đau và khó chịu khi ăn uống.
- Đau họng, nổi hạch ở cổ.
- Một sô trẻ xuất hiện tình trạng tiêu chảy nhẹ.
Thời gian kéo dài và biến chứng:
- Bệnh thường kéo dài 7-10 ngày, sau đó các triệu chứng giảm dần.
- Trường hợp nặng có thể cần đến sự can thiệp y tế để tránh biến chứng nguy hiểm.

Tác hại và biến chứng của bệnh tay chân miệng
Việc nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh và điều trị kịp thời là rất cần thiết để hạn chế những tác hại và biến chứng của bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh. Dưới đây là những tác hại nếu bệnh không được điều trị kịp thời mà ba mẹ cần lưu ý.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát của trẻ
Bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh thường gây ra các triệu chứng khó chịu như biếng ăn, quấy khóc, mất nước và mệt mỏi. Những biểu hiện này làm trẻ sơ sinh khó ngủ, dễ cáu gắt và ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất lẫn sự phát triển bình thường. Việc trẻ bị thiếu dinh dưỡng và mất nước trong thời gian mắc bệnh kéo dài có thể khiến trẻ suy nhược, giảm sức đề kháng, đặc biệt là chậm lớn.
Nguy cơ biến chứng nguy hiểm
Nếu bệnh không được điều trị kịp thời, trẻ có nguy cơ mắc phải các biến chứng nguy hiểm. Trong số đó, viêm não và viêm màng não là những biến chứng nghiêm trọng nhất khi virus lan đến hệ thần kinh, có thể gây tổn thương não bộ và nguy hiểm tính mạng. Viêm cơ tim cũng là biến chứng đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tim mạch của trẻ, có thể dẫn đến suy tim hoặc đột tử trong một số trường hợp nghiêm trọng. Ngoài ra, bệnh chân tay miệng có thể gây suy hô hấp do tình trạng viêm nặng và mất nước, nhất là ở những trẻ sơ sinh có sức đề kháng yếu.
Di chứng lâu dài
Đối với trẻ sơ sinh, các biến chứng của bệnh chân tay miệng nếu không được điều trị kịp thời có thể để lại di chứng lâu dài, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Các di chứng như tổn thương hệ thần kinh hoặc suy giảm khả năng miễn dịch có thể gây cản trở sự phát triển của trẻ về sau. Điều này đặc biệt nghiêm trọng đối với trẻ sơ sinh, bởi giai đoạn đầu đời là thời điểm rất quan trọng cho sự phát triển toàn diện.
Phương pháp điều trị và chăm sóc trẻ mắc bệnh chân tay miệng
Việc chăm sóc và điều trị trẻ sơ sinh mắc bệnh chân tay miệng cần được thực hiện cẩn thận để giảm thiểu triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Trước hết, phụ huynh nên theo dõi các dấu hiệu bệnh và triệu chứng của trẻ để có kế hoạch chăm sóc phù hợp.

Chăm sóc tại nhà
Nếu trẻ có các triệu chứng nhẹ như sốt và biếng ăn, ba mẹ có thể chăm sóc tại nhà. Nên đảm bảo cho trẻ uống đủ nước để tránh mất nước, đồng thời cung cấp các món ăn mềm, dễ nuốt và dễ tiêu hóa. Trẻ có thể cần ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ba bữa lớn, nhằm giảm bớt cảm giác khó chịu khi nuốt.
Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ
Đối với các triệu chứng sốt, bác sĩ thường sẽ khuyến nghị dùng thuốc hạ sốt như paracetamol để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên cần tuyệt đối không sử dụng aspirin cho trẻ vì có thể gây ra hội chứng Reye (biến chứng nghiêm trọng). Bên cạnh đó, nếu trẻ có mụn nước hoặc vết loét miệng, ba mẹ nên giúp trẻ vệ sinh sạch sẽ và thường xuyên rửa tay để ngăn ngừa sự lây lan virus trong gia đình.
Giữ vệ sinh môi trường xung quanh
Việc giữ vệ sinh cho trẻ và môi trường xung quanh là rất quan trọng. Phụ huynh nên đảm bảo các đồ vật, đồ chơi của trẻ được vệ sinh thường xuyên và tránh cho trẻ tiếp xúc với những người mắc bệnh. Thông quan việc chăm sóc đúng cách và theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe của trẻ, ba mẹ có thể giúp bé vượt qua bệnh chân tay miệng một cách an toàn và nhanh chóng.
Đưa trẻ đến cơ sở y tế
Khi trẻ có dấu hiệu bệnh nặng hơn, chẳng hạn như sốt cao liên tục, khó thở, hoặc tình trạng không ăn uống kéo dài, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng của trẻ và có thể chỉ định một số xét nghiệm cần thiết để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trong những trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể cần nhập viện để theo dõi và điều trị tích cực.
Cách phòng ngừa bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh
Phòng ngừa bệnh chân tay miệng ở trẻ em là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Giữ vệ sinh cá nhân
Việc rửa tay thường xuyên và đúng cách là biện pháp phòng ngừa hàng đầu. Ba mẹ và những người chăm sóc trẻ cần rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước và sau khi tiếp xúc với trẻ, đặc biệt là sau khi thay tã hoặc chăm sóc trẻ ốm. Nếu không có xà phòng thì có thể sử dụng dung dịch sát khuẩn tay nhanh.

Vệ sinh môi trường sống
Đảm bảo môi trường sống xung quanh trẻ luôn sạch sẽ và thoáng mát. Các đồ vật và đồ chơi của trẻ cần được vệ sinh thường xuyên bằng nước và xà phòng, đặc biệt là khi trẻ đã hoặc đang mắc bệnh. Cần tránh cho trẻ tiếp xúc với các bề mặt nghi ngờ đã bị nhiễm virus.
Tránh tiếp xúc với người bệnh
Ba mẹ nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những người mắc bệnh chân tay miệng hoặc có triệu chứng cảm cúm, sốt. Đặc biệt trong mùa dịch, nếu có thành viên trong gia đình mắc bệnh thì cần cách ly và đảm bảo vệ sinh cho những người còn lại trong gia đình.
Chăm sóc sức khỏe cho trẻ
Đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ theo lịch tiêm chủng. Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp trẻ chống lại bệnh tật hiệu quả hơn. Đồng thời nên cho trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh.

Xem thêm: Các mốc tiêm phòng cho trẻ sơ sinh mà ba mẹ cần biết
Giáo dục trẻ về vệ sinh
Khi trẻ lớn hơn, cần hướng dẫn trẻ về tầm quan trọng của việc rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi chơi đùa. Hướng dẫn trẻ không nên cho tay vào miệng hoặc dụi mắt để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
Tổng kết
Bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, có thể gây ra nhiều tác hại và biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các bậc phụ huynh cần chủ động theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ, thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường, đồng thời giáo dục trẻ về thói quen sạch sẽ từ khi còn nhỏ. Ngoài ra, để cập nhật thêm thông tin hữu ích về sức khỏe, chăm sóc trẻ sơ sinh và nhiều chủ đề khác, ba mẹ đừng quên truy cập Tiki Blog thường xuyên nhé!