Bệnh sa đì ở trẻ sơ sinh khiến nhiều ba mẹ vô cùng lo lắng khi vùng bụng của trẻ xuất hiện một khối phồng bất thường ở khu vực bẹn. Vậy nên hiểu rõ về bệnh sa đì sẽ giúp phụ huynh nhận biết sớm các dấu hiệu và có cách chăm sóc phù hợp, từ đó bảo vệ sức khỏe cho bé yêu ngay từ những năm tháng đầu đời.
Có thể bạn quan tâm:
- Bệnh nhiễm khuẩn máu ở trẻ sơ sinh: những điều cần biết
- Bệnh suy hô hấp ở trẻ sơ sinh: chẩn đoán và điều trị
Bệnh sa đì là gì? Dấu hiệu nhận biết bệnh sa đì?
Theo dân gian, sa đì là tình trạng khi ruột hoặc các tạng khác bị tuột xuống khu vực bìu thông qua lỗ ở thành bụng. Điều này thường gặp ở trẻ nhỏ có ống phúc tinh mạc chưa đóng kín. Bệnh sa đì không có thuốc đặc trị mà cần phẫu thuật để khắc phục.
Khi bị sa đì, người bệnh thường có dấu hiệu phình to ở một hoặc cả hai bên háng, đặc biệt là khi ho, đứng lên và có thể biến mất khi nằm xuống. Bên cạnh đó, các triệu chứng khác cũng có thể xuất hiện như:
- Đau từng đợt hoặc đau liên tục tại vùng sinh dục, đặc biệt khi chạm vào hoặc ấn lên sẽ cảm thấy đau nhiều hơn. Khi di chuyển, chạy nhảy thì bìu có thể phình to hơn.
- Cảm giác căng tức, nặng nề và không thoải mái ở vùng bụng dưới.
- Thường xuyên mệt mỏi hoặc xuất hiện triệu chứng nôn mửa.

Nguyên nhân gây bệnh sa đì ở trẻ em
Khi bé trai còn trong bụng mẹ, tinh hoàn nằm gần thận và chung trong phúc mạc bụng. Theo quá trình phát triển của thai nhi, tinh hoàn di chuyển xuống bìu qua ống bẹn, tạo thành một ống gọi là ống phúc tinh mạc. Bên trong ống này chứa dịch tinh hoàn.
Sau khi sinh, ống phúc tinh mạc sẽ dần xơ hóa và đóng lại, giữ cho tinh hoàn cố định trong bìu. Đầu xa của ống phúc tinh mạc sẽ trở thành một lớp màng mỏng bao quanh tinh hoàn, gọi là màng tinh hoàn hoặc tinh mạc. Tuy nhiên, ở một số trẻ, ống phúc tinh mạc không tự đóng lại hoàn toàn. Nếu đường kính ống nhỏ, dịch từ ổ bụng có thể tràn xuống tinh hoàn, gây ra hiện tượng tràn dịch tinh hoàn (hay nang tinh hoàn). Nếu đường kính ống lớn, các tạng khác trong ổ bụng có thể tràn xuống bìu, tạo ra hiện tượng thoát vị bẹn. Cả hai trường hợp này đều khiến bìu của trẻ trở nên to bất thường, căng phồng và chảy xệ.

Cách điều trị bệnh sa đì ở trẻ em
Thoát vị bẹn có thể xuất hiện ngay từ khi sinh hoặc trong những tháng đầu đời và thường gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non hoặc có cân nặng thấp. Vậy nên trong phần này, Tiki Blog xin chia sẻ cách điều trị thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh để quý phụ huynh có thể tham khảo.
Chẩn đoán thoát vị bẹn
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra khu vực bẹn và rốn của trẻ để xác định có khối phồng hay không. Khi trẻ khóc hoặc căng thẳng, khối thoát vị có thể sẽ không hiện lên quá rõ ràng hơn.
- Siêu âm: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu làm siêu âm để đánh giá tình trạng thoát vị và xác định xem có mô nội tạng nào bị mắc kẹt hay không.
Điều trị thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh
Nếu thoát vị bẹn không gây đau đớn hay khó chịu cho trẻ, phụ huynh có thể tự theo dõi tình trạng này tại nhà. Trong nhiều trường hợp, thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh có thể tự khỏi khi trẻ lớn lên và cơ thành bụng phát triển mạnh mẽ hơn. Điều quan trọng là không nên cố gắng ấn mạnh vào khối thoát vị khi trẻ khóc hoặc căng thẳng. Nếu khối thoát vị có thể giảm vào trong ổ bụng mà không gây đau thì đó là dấu hiệu của một trường hợp bị sa đì không nghiêm trọng. Nếu thoát vị bẹn không tự khỏi sau khi trẻ được 2-3 tuổi, hoặc nếu có dấu hiệu nghẹt (khối thoát vị không thể giảm vào bụng, gây đau hoặc sưng tấy) thì bác sĩ sẽ đề nghị tiến hành phẫu thuật. Phẫu thuật thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh là một thủ thuật đơn giản và an toàn. Bác sĩ sẽ mở một vết mổ nhỏ để đưa phần mô nội tạng trở lại vị trí đúng, sau đó đóng lại điểm yếu ở thành bụng để ngăn ngừa tái phát. Việc phẫu thuật thường được thực hiện khi trẻ đạt 1-2 tuổi, khi cơ thể đã đủ phát triển.

Biến chứng cần lưu ý
Nếu không được điều trị kịp thời, thoát vị bẹn ở trẻ em có thể dẫn đến nghẹt và gây ra những biến chứng nghiêm trọng như:
- Ruột hoặc buồng trứng bị đẩy vào ống phúc tinh mạc, gây nghẹt. Nếu không được phẫu thuật kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến hoại tử ruột hoặc buồng trứng.
- Thoát vị bẹn nghẹt có thể làm chèn ép mạch máu nuôi tinh hoàn, gây tổn thương tinh hoàn nếu không được xử lý kịp thời.
- Gây nghẽn mạch máu nuôi tinh hoàn, dẫn đến tình trạng thiếu máu nuôi tinh hoàn, có thể gây tổn thương và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.
Chăm sóc sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật, trẻ thường hồi phục rất nhanh. Các vết mổ sẽ lành lại trong vòng vài tuần và hầu hết trẻ không gặp phải biến chứng lâu dài. Ba mẹ cần theo dõi trẻ để đảm bảo không có dấu hiệu nhiễm trùng, như sưng tấy hoặc đỏ tại khu vực phẫu thuật. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.
Cách phòng ngừa bệnh sa đì cho trẻ sơ sinh
Thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh thường là do yếu tố bẩm sinh, vì vậy không thể phòng ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên, việc theo dõi và phát hiện sớm các dấu hiệu có thể giúp điều trị hiệu quả và tránh biến chứng nghiêm trọng. Trong hầu hết các trường hợp, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh không gây ảnh hưởng lâu dài và trẻ vẫn có thể phát triển bình thường.
Bên cạnh đó, ba mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng và chăm sóc hệ tiêu hóa của bé. Cung cấp đủ chất xơ từ rau củ, trái cây và sữa mẹ giúp tăng cường sức đề kháng và ngăn ngừa táo bón. Đồng thời nên nhẹ nhàng massage bụng cho bé để kích thích tiêu hóa, bổ sung đủ nước để giảm nguy cơ táo bón. Khi bế hoặc ôm bé thì cần tránh tạo áp lực lên vùng bụng.

Câu hỏi thường gặp về bệnh sa đì ở trẻ sơ sinh
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến bệnh sa đì ở trẻ sơ sinh, giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng này, từ đó có thể nhận diện và chăm sóc trẻ một cách phù hợp. Những thông tin dưới đây sẽ giải đáp các thắc mắc phổ biến, đồng thời cung cấp những lời khuyên cần thiết để bảo vệ sức khỏe của trẻ.
Thoát vị bẹn trẻ sơ sinh khi nào cần can thiệp?
Thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh thường cần can thiệp nếu gặp phải các trường hợp sau:
- Khi khối thoát vị bị nghẹt (mô nội tạng bị mắc kẹt và không thể trở lại ổ bụng), gây đau và có thể dẫn đến thiếu máu nuôi mô, dẫn đến hoại tử. Đây là tình trạng cấp cứu và cần phải phẫu thuật ngay lập tức để tránh biến chứng nghiêm trọng.
- Nếu thoát vị bẹn không giảm hoặc biến mất khi trẻ lớn lên (thường trong khoảng từ 1 đến 2 năm) thì cần phẫu thuật để đóng lại điểm yếu ở thành bụng và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.
- Nếu khối thoát vị ngày càng to lên, gây đau hoặc khiến trẻ cảm thấy khó chịu, cần được kiểm tra và có thể phải can thiệp phẫu thuật.
- Nếu khu vực thoát vị sưng đỏ, ấm hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng thì nên can thiệp sớm để ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.
Dấu hiệu nhận biết bệnh sa đì ở trẻ sơ sinh là gì?
Dấu hiệu dễ nhận thấy nhất là một khối phồng mềm tại vùng bẹn, gần háng của trẻ. Khi trẻ khóc, ho hoặc căng thẳng, khối phồng này có thể trở nên rõ ràng hơn vì áp lực trong ổ bụng tăng lên. Khi trẻ nằm yên hoặc thư giãn, khối phồng có thể thu nhỏ lại hoặc biến mất. Trong một số trường hợp, thoát vị bẹn sẽ gây ra khó khăn cho trẻ trong việc đi tiểu. Điều này là do phần mô trong khối thoát vị gây áp lực lên các cơ quan khác trong ổ bụng.

Sa đì ở trẻ sơ sinh có tự khỏi không?
Thoát vị bẹn ở trẻ sơ sinh không tự khỏi được và cần được theo dõi, điều trị kịp thời bằng phẫu thuật để tránh biến chứng. Bác sĩ sẽ phẫu thuật để đưa phần mô nội tạng (thường là ruột) trở lại ổ bụng và đóng lại điểm yếu ở thành bụng. Phẫu thuật này thường được thực hiện khi trẻ được 1-2 tuổi, khi cơ thể trẻ đã đủ sức khỏe để chịu đựng thủ thuật.
Thoát vị bẹn có nguy hiểm không?
Thoát vị bẹn có nguy cơ biến chứng cao. Nếu không điều trị, thoát vị bẹn có thể dẫn đến thoát vị nghẹt, trong đó phần ruột hoặc mô nội tạng bị mắc kẹt và không thể trở lại ổ bụng, gây thiếu máu nuôi mô, dẫn đến hoại tử ruột hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác.
Thoát vị bẹn có thuốc chữa không?
Không có thuốc điều trị cho bệnh sa đì (thoát vị bẹn). Phương pháp điều trị duy nhất là phẫu thuật để khâu chặt ống bẹn, ngăn chặn các tạng trong bụng không tràn xuống nữa. Trong thời gian chờ phẫu thuật, trẻ cần tránh các hoạt động nặng và hạn chế những yếu tố làm tăng áp lực trong ổ bụng, như mặc quần chật, ho nhiều hoặc rặn mạnh, để ngăn không cho thoát vị bẹn trở nên nghiêm trọng hơn. Trẻ bị thoát vị bẹn nếu chữa khỏi thì khi lớn lên vẫn có thể có con như bình thường.
Nên làm gì nếu phát hiện dấu hiệu sa đì ở trẻ sơ sinh?
Nếu phát hiện khối phồng ở bẹn của trẻ, bạn nên đưa bé đi khám để bác sĩ đánh giá và theo dõi. Nếu có triệu chứng đau, sưng đỏ, hoặc khó chịu, cần đưa bé đi cấp cứu ngay để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Tổng kết
Việc chăm sóc và theo dõi tình trạng bệnh sa đì ở trẻ sơ sinh rất quan trọng để tránh những biến chứng không mong muốn. Trong quá trình tìm hiểu về bệnh, các bậc phụ huynh có thể tham khảo thêm những nguồn thông tin hữu ích tại Tiki Blog, nhận những lời khuyên thực tế để giúp các gia đình hiểu rõ hơn về cách chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Đồng thời ba mẹ hãy luôn chú ý đến các dấu hiệu bất thường để kịp thời can thiệp, bảo vệ sự phát triển toàn diện của trẻ từ những ngày đầu đời.