Lưỡi là cơ quan quan trọng trong việc ăn uống và phát âm của trẻ. Các bệnh về lưỡi ở trẻ sơ sinh khá phổ biến và có thể gây ra nhiều khó chịu cho trẻ, thậm chí nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sau. Dưới đây là 3 bệnh về lưỡi bệnh thường gặp nhất cùng với hình ảnh minh họa giúp ba mẹ dễ dàng nhận biết, từ đó ba mẹ có cách phòng ngừa hiệu quả.
Nấm lưỡi (tưa lưỡi)
Nấm lưỡi, hay còn gọi là tưa lưỡi, là một trong các bệnh về lưỡi ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là những bé bú mẹ. Bệnh này gây ra bởi loại nấm men Candida albicans, thường sinh sôi và phát triển ở những vùng ẩm ướt như miệng.

Nguyên nhân và biểu hiện của bệnh tưa lưỡi
Bệnh tưa lưỡi thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh do nhiều nguyên nhân. Miệng trẻ là môi trường ẩm ướt, lý tưởng cho nấm Candida albicans phát triển. Việc sử dụng kháng sinh kéo dài làm mất cân bằng hệ vi sinh vật trong miệng, khiến nấm dễ dàng xâm nhập và gây bệnh. Ngoài ra, sức đề kháng kém và vệ sinh không sạch sẽ cũng là những yếu tố có tính nguy cơ gây bệnh.
Bệnh tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh thường biểu hiện rõ qua các mảng trắng hoặc vàng trên lưỡi, má trong và vòm miệng. Vùng xung quanh các mảng này thường bị đỏ và viêm, gây đau rát khiến trẻ quấy khóc, khó chịu khi bú. Ngoài ra, nấm Candida albicans còn tiết ra một loại enzyme làm cho miệng trẻ có vị chua. Trong một số trường hợp, trẻ có thể sốt nhẹ kèm theo.
Cách điều trị, chăm sóc và phòng ngừa trẻ bị tưa lưỡi
Trẻ bị đau do nấm lưỡi khi bú nên thường bỏ bú, ảnh hưởng đến sự phát triển. Đồng thời trẻ cũng bị sụt cân do ăn uống kém hoặc trẻ có thể bị suy dinh dưỡng và chậm lớn. Bên cạnh đó, nấm có thể lây lan sang các vùng da khác trên cơ thể trẻ hoặc sang người chăm sóc.
Ngoài việc vệ sinh miệng và sử dụng thuốc kháng nấm theo chỉ định của bác sĩ, việc điều chỉnh chế độ ăn cũng rất quan trọng. Nếu trẻ bú mẹ, mẹ nên chú ý đến chế độ ăn uống, tránh các thực phẩm dễ gây dị ứng và đảm bảo trẻ bú đủ sữa để tăng cường sức đề kháng. Cuối cùng, việc đưa trẻ đi khám lại theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tình hình và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần là điều cần thiết trong quá trình điều trị bệnh nấm lưỡi.
Phòng ngừa bệnh tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh đòi hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố. Việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn, vệ sinh núm vú bình sữa, đồ dùng của trẻ bằng nước nóng và xà phòng, rửa tay sạch trước và sau khi chăm sóc trẻ là những biện pháp quan trọng. Bên cạnh đó, việc điều trị kịp thời các bệnh lý khác cũng giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Xem thêm >>
Viêm lưỡi bản đồ
Viêm lưỡi bản đồ và những dấu hiệu nhận biết
Viêm lưỡi bản đồ, hay còn gọi là ban đỏ di chuyển, là một tình trạng lành tính thường gặp ở trẻ em và người lớn. Bệnh biểu hiện bằng những mảng đỏ, nhẵn trên bề mặt lưỡi, không có các gai lưỡi bình thường.
Những mảng đỏ này có hình dạng không cố định, thay đổi liên tục và có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên lưỡi. Mặc dù có vẻ đáng lo ngại, nhưng viêm lưỡi bản đồ không gây nguy hiểm đến sức khỏe và cũng không lây nhiễm. Bệnh thường không gây đau, tuy nhiên, một số trẻ có thể cảm thấy hơi khó chịu hoặc tăng độ nhạy cảm của lưỡi với các loại thức ăn cay, nóng hoặc chua.

Nguyên nhân bệnh viêm lưỡi bản đồ
Đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra viêm lưỡi bản đồ ở trẻ sơ sinh vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh như:
- Dị ứng: Trẻ có thể dị ứng với một số loại thức ăn, sữa công thức hoặc các chất kích thích khác.
- Căng thẳng: Mặc dù trẻ sơ sinh chưa ý thức được căng thẳng nhưng các yếu tố bên ngoài như môi trường sống, thay đổi thói quen sinh hoạt có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh của trẻ.
- Thay đổi nội tiết: Các hormone trong cơ thể trẻ sơ sinh có thể thay đổi, gây ảnh hưởng đến niêm mạc lưỡi.
- Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy có sự liên quan giữa viêm lưỡi bản đồ và các bệnh lý tự miễn khác trong gia đình.
Triệu chứng của viêm lưỡi bản đồ ở trẻ sơ sinh
- Các mảng đỏ, nhẵn trên lưỡi: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh. Các mảng đỏ này có hình dạng không đều, thay đổi liên tục và có thể lan rộng ra các vùng khác của lưỡi.
- Viền trắng bao quanh: Các mảng đỏ thường có viền trắng bao quanh, tạo nên hình ảnh giống như một bản đồ địa lý.
- Không gây đau: Đa số trẻ không cảm thấy đau, tuy nhiên một số trẻ có thể cảm thấy hơi khó chịu hoặc ngứa.
- Thay đổi vị giác: Một số trẻ có thể cảm thấy vị giác thay đổi, nhạy cảm hơn với các loại thức ăn cay, nóng hoặc chua.
Cách điều trị và chăm sóc
Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho viêm lưỡi bản đồ, một trong các bệnh về lưỡi ở trẻ sơ sinh. Bệnh thường tự khỏi sau một thời gian và có thể tái phát nhiều lần. Tuy nhiên, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp sau để giảm triệu chứng và tạo điều kiện cho bệnh nhanh chóng khỏi:
- Vệ sinh răng miệng: Vệ sinh răng miệng cho bé bằng gạc mềm, thấm nước ấm sau mỗi bữa ăn để loại bỏ thức ăn thừa và vi khuẩn.
- Chế độ ăn: Cho bé ăn các loại thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, tránh các loại thức ăn cay nóng, chua, đồ uống có ga.
- Tái khám: Đưa bé đi khám định kỳ để bác sĩ theo dõi tình hình và điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần.
- Giảm căng thẳng: Tạo một môi trường sống thoải mái, yên tĩnh cho bé, tránh những kích thích mạnh.
Viêm lưỡi bản đồ ở trẻ sơ sinh thường lành tính và không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác trên lưỡi của bé, hãy đưa bé đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Xem thêm >>
Loét lưỡi apthae
Loét lưỡi apthae là gì?
Loét lưỡi apthae, hay còn gọi là lở miệng, nhiệt miệng là một tình trạng viêm loét ở niêm mạc miệng, thường xuất hiện ở lưỡi, má trong, môi hoặc vòm miệng. Các vết loét này thường có hình tròn hoặc bầu dục, màu trắng hoặc vàng ở giữa và viền đỏ xung quanh. Loét lưỡi apthae thường gây đau, khó chịu và ảnh hưởng đến việc ăn uống của trẻ.

Nguyên nhân gây loét lưỡi apthae ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Nguyên nhân chính xác gây ra loét lưỡi apthae chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị tấn công bởi các vi khuẩn, virus.
- Chấn thương: Việc cắn vào má hoặc lưỡi khi mọc răng, hoặc do va chạm có thể gây ra loét.
- Dị ứng: Dị ứng với một số loại thực phẩm, thuốc men hoặc các chất kích thích khác cũng có thể là nguyên nhân.
- Thiếu vitamin: Thiếu vitamin B12, sắt hoặc acid folic có thể làm tăng nguy cơ loét miệng.
- Nhiễm trùng: Nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm cũng có thể gây ra loét miệng.
- Căng thẳng: Trẻ nhỏ thường dễ bị căng thẳng, lo lắng, đặc biệt khi thay đổi môi trường sống hoặc khi ốm.
Xem thêm >>
Dấu hiệu nhận biết loét lưỡi apthae ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
- Vết loét: Xuất hiện các vết loét nhỏ, tròn hoặc bầu dục, màu trắng hoặc vàng ở bên trong miệng, thường ở lưỡi, má, môi hoặc vòm miệng.
- Đau: Vết loét thường gây đau, khiến trẻ khó chịu, quấy khóc, bỏ ăn.
- Sốt: Trong một số trường hợp, trẻ có thể sốt nhẹ.
- Khó chịu khi ăn uống: Trẻ khó chịu khi ăn uống do các vết loét gây đau.
Cách điều trị và chăm sóc trẻ bị loét lưỡi apthae
Các bệnh về lưỡi ở trẻ sơ sinh như loét lưỡi apthae thường tự khỏi sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, để giảm đau và khó chịu cho trẻ, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Vệ sinh răng miệng cho trẻ bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ nhàng để làm sạch vết loét và ngăn ngừa nhiễm trùng.
- Cho trẻ ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt, tránh các thức ăn cay nóng, chua, mặn.
- Có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau tại chỗ như gel hoặc dung dịch để giảm đau cho trẻ. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng viêm để giảm viêm và sưng.
Nếu loét miệng của trẻ kéo dài, lan rộng hoặc gây sốt cao, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời. Tránh tự ý dùng thuốc cho trẻ mà không có chỉ định của bác sĩ.
Ba mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ khi:
- Loét miệng kéo dài hơn 10 ngày
- Vết loét lan rộng, xuất hiện nhiều vết loét
- Trẻ sốt cao, biếng ăn, quấy khóc nhiều
- Vết loét gây chảy máu
Phòng ngừa loét lưỡi apthae bằng cách chải răng cho trẻ hàng ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng dành cho trẻ em. Cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, cân đối các nhóm chất dinh dưỡng.
Lưu ý: Các thông tin trong bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo và có thể khác nhau ở mỗi trẻ. Nếu bạn nghi ngờ con mình bị bệnh về lưỡi, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được khám và tư vấn, tuyệt đối không tự ý điều trị cho trẻ tại nhà.
Thông thường các bệnh về lưỡi ở trẻ sơ sinh thường không quá nghiêm trọng nhưng cần được phát hiện và điều trị sớm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Việc chăm sóc răng miệng đúng cách và chế độ ăn uống hợp lý là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả các bệnh về lưỡi ở trẻ. Chia sẻ bài viết nếu bạn thấy hữu ích và đừng quên theo dõi Tiki Blog, đón đọc những bài viết mới nhất về bí quyết chăm sóc sức khỏe cho bé.
Xem them các bài viết khác: