Tại sao trẻ sơ sinh lại hay bị nấc cụt? Và làm thế nào để giúp bé hết nấc nhanh chóng? Nếu bạn đang băn khoăn về những câu hỏi này, hãy cùng tìm hiểu những thông tin hữu ích về cách chữa bệnh nấc cụt ở trẻ sơ sinh an toàn và hiệu quả trong bài viết dưới đây.
Nấc cụt ở trẻ sơ sinh: Có đáng lo ngại không?
Nấc cụt là một hiện tượng sinh lý khá phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong những tháng đầu đời. Khi bị nấc, cơ hoành của bé co thắt đột ngột và liên tục, khiến thanh quản đóng lại tạo ra âm thanh đặc trưng. Hiện tượng này thường xảy ra bất ngờ và có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút.
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh dễ bị nấc cụt hơn người lớn, bởi vì:
- Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện: Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non nớt, dễ bị kích thích và co thắt. Việc bú quá no, nuốt nhiều không khí hoặc trào ngược dạ dày đều có thể gây ra nấc cụt.
- Thay đổi nhiệt độ: Khi nhiệt độ môi trường thay đổi đột ngột, đặc biệt là khi bé bị lạnh, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách co thắt cơ hoành, gây ra nấc.
- Hệ thần kinh chưa phát triển hoàn toàn: Hệ thần kinh của trẻ sơ sinh vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, các phản xạ chưa ổn định, dễ bị kích thích và gây ra các hiện tượng như nấc cụt.
Trong hầu hết các trường hợp, nấc cụt ở trẻ sơ sinh không gây nguy hiểm đến sức khỏe của bé. Bé vẫn có thể ăn uống, ngủ nghỉ bình thường. Tuy nhiên, nếu nấc cụt kéo dài quá lâu hoặc đi kèm với các triệu chứng khác như khó thở, tím tái, quấy khóc nhiều, thì mẹ nên đưa bé đi khám để loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn.
Nấc cụt là một hiện tượng sinh lý bình thường ở trẻ sơ sinh và thường tự khỏi. Tuy nhiên, mẹ vẫn cần theo dõi tình trạng của bé để kịp thời phát hiện và xử lý nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
Xem thêm >>
Các cách chữa bệnh nấc cụt ở trẻ sơ sinh khoa học, an toàn
Nấc cụt ở trẻ sơ sinh là hiện tượng khá phổ biến và thường tự khỏi. Tuy nhiên, các mẹ vẫn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản để giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn.
Điều chỉnh tư thế
Bế bé theo tư thế thẳng đứng và vỗ nhẹ lưng là cách làm quen thuộc và hiệu quả. Tư thế này giúp bé ợ hơi dễ dàng, giảm áp lực lên cơ hoành và làm dịu cơn nấc. Ngoài ra, việc vác bé trên vai và xoa nhẹ lưng cũng có tác dụng tương tự.
Cho bé bú hoặc ngậm núm vú
Việc bú hoặc ngậm núm vú giúp bé nuốt ít không khí hơn, từ đó giảm tình trạng đầy hơi và nấc cụt. Nếu bé đang bú mà bị nấc, mẹ có thể tạm dừng, vỗ nhẹ lưng cho bé ợ hơi rồi tiếp tục cho bé bú.
Điều chỉnh môi trường
Nhiệt độ cơ thể và môi trường xung quanh có tác động lớn đến hoạt động của cơ thể, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh. Khi cơ thể bé bị lạnh, các cơ, bao gồm cả cơ hoành (cơ giúp chúng ta thở), có xu hướng co thắt để giữ ấm. Chính sự co thắt này lại gây ra những cơn nấc cụt.
Luôn đảm bảo bé mặc đủ ấm, đặc biệt là ở các vùng như cổ, tay, chân. Đắp chăn, mền đủ ấm cho bé, nhưng không nên quá dày để tránh làm bé bị nóng. Nhiệt độ phòng lý tưởng cho trẻ sơ sinh là khoảng 26 -28 độ C.
Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, cho bé tắm nước ấm. Trước khi tắm, hãy kiểm tra nhiệt độ nước bằng khuỷu tay để đảm bảo nước ấm vừa phải. Sau khi tắm, lau khô người bé ngay và mặc quần áo ấm cho bé.
Khi ra ngoài che chắn kỹ cho bé, đặc biệt là tai, mũi, cổ. Sử dụng mũ, găng tay và khăn choàng ấm. Nếu sử dụng điều hòa, hãy cài đặt nhiệt độ phù hợp và tránh để gió thổi trực tiếp vào bé.
Điều chỉnh chế độ ăn
Nấc cụt ở trẻ sơ sinh thường liên quan đến hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống có thể giúp giảm thiểu tình trạng này.
Cách chữa bệnh nấc cụt ở trẻ sơ sinh bắt đầu từ việc ba mẹ cho bé bú đúng cách. Khi cho bé bú, mẹ cần đảm bảo bé ngậm sâu núm vú, bao gồm cả phần vầng hào quang. Điều này giúp bé vừa bú được sữa, vừa hạn chế nuốt không khí. Nếu bé chỉ ngậm phần đầu núm vú, bé sẽ dễ nuốt nhiều không khí hơn và gây ra nấc cụt.
Nếu bé thường xuyên bị nấc sau khi bú, mẹ có thể thử thay đổi tư thế cho bé bú. Ví dụ, thay đổi tay bế, cho bé bú ở tư thế nằm nghiêng, hoặc sử dụng gối để nâng cao đầu bé.
Tiếp theo để tránh việc bị nấc cụt, ba mẹ có thể chia nhỏ các bữa ăn. Thay vì cho bé bú một cữ lớn, mẹ có thể chia nhỏ thành nhiều cữ bú nhỏ trong ngày. Điều này giúp dạ dày bé không bị quá tải, giảm áp lực lên cơ hoành và giảm nguy cơ nấc cụt.
Ngừng bú khi bé bắt đầu ngáp hoặc quấy khóc. Khi bé có dấu hiệu no, mẹ nên dừng cho bé bú. Việc ép bé bú quá no có thể khiến bé nuốt nhiều không khí hơn dễ gây nấc cho bé.
Các biện pháp khác
Ngoài việc điều chỉnh tư thế, chế độ ăn và môi trường, còn có một số biện pháp khác mà mẹ có thể áp dụng để giúp bé giảm nấc cụt:
- Dùng nước ấm: Nước ấm có tác dụng làm dịu cơ hoành, giúp giảm các cơn co thắt gây nấc. Ba mẹ cho bé uống một vài thìa nước ấm (ấm bằng nhiệt độ cơ thể) nhỏ giọt. Lưu ý không nên cho bé uống quá nhiều một lúc, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi. Chỉ nên cho bé uống nước ấm khi bé đã đủ tháng và bác sĩ cho phép. Tránh cho bé uống quá nhiều nước, có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa.
- Massage nhẹ nhàng: Massage giúp cơ thể bé thư giãn, giảm căng thẳng và kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Massage bằng cách dùng tay xoa nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ quanh rốn của bé. Vỗ nhẹ lưng bé để giúp bé ợ hơi. Massage nên được thực hiện nhẹ nhàng, tránh gây đau cho bé. Nếu bé có bất kỳ dấu hiệu khó chịu nào, hãy dừng lại ngay.
Xem thêm >>
Hướng dẫn cách chữa bệnh nấc cụt ở trẻ sơ sinh bằng phương pháp dân gian
Các phương pháp dân gian thường được truyền miệng và áp dụng trong cộng đồng. Tuy nhiên, chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng tính hiệu quả và sự an toàn của từng phương pháp trước khi áp dụng cho trẻ nhỏ.
- Bịt nhẹ lỗ tai hoặc cánh mũi: Phương pháp giảm nấc cụt này dựa trên nguyên tắc làm phân tán sự chú ý và gây ra một phản xạ khác để ngắt cơn nấc. Tuy nhiên, cần thực hiện nhẹ nhàng để tránh làm bé sợ hãi hoặc gây tổn thương.
- Làm cho bé khóc: Việc làm bé khóc có thể giúp cơ hoành giãn ra và ngắt cơn nấc. Tuy nhiên, không nên cố tình làm bé khóc quá lâu vì có thể gây căng thẳng cho bé.
- Gãi môi hoặc tai: Tương tự như bịt tai, phương pháp này giúp phân tán sự chú ý và có thể làm giảm cơn nấc.
- Cho bé ăn đường: Cho bé ăn đường có thể kích thích niêm mạc dạ dày và giúp giảm nấc. Lưu ý không nên cho trẻ dưới 1 tuổi ăn đường vì có thể gây hại cho răng và sức khỏe.
- Dùng mật ong: Mật ong có tính kháng khuẩn và làm dịu cổ họng. Tuy nhiên, không nên cho trẻ dưới 1 tuổi ăn mật ong vì nguy cơ nhiễm khuẩn botulinum.
- Dùng hạt cây hồi: cho một ít hạt hồi vào hãm lấy nước trong vòng 15 phút, sau đó cho bé uống. Hạt cây hồi có tính ấm, có thể giúp giảm nấc. Nhưng cần lưu ý liều lượng và cách sử dụng để tránh gây kích ứng cho bé.
- Sử dụng lá trầu không: Hơ nóng lá trầu cho ấm sau đó áp lên trán bé 2-3 phút là được. Khi đó lá trầu không có tính ấm, có thể giúp giảm nấc. Nếu áp dụng phương pháp này cần chú ý nhiệt độ của lá trầu để tránh gây bỏng cho bé.
- Dùng giấy hoặc là trầu dán lên phần trán giữa 2 lông mày của bé giúp bé phân tán sự chú ý, từ đó giảm nấc.
Các phương pháp dân gian thường mang tính chất kinh nghiệm và chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng về hiệu quả. Vì vậy trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp dân gian nào, mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho bé. Khuyến khích ba mẹ nên ưu tiên các phương pháp khoa học như điều chỉnh tư thế, chế độ ăn, môi trường thường an toàn và hiệu quả hơn. Không nên lạm dụng các phương pháp dân gian, đặc biệt là những phương pháp có thể nguy cơ gây hại cho bé.
Những lưu ý quan trọng khi bé bị nấc cụt
Mặc dù nấc cụt ở trẻ sơ sinh thường tự khỏi. Tuy nhiên, nếu bé thường xuyên bị nấc, mẹ cần chú ý quan sát và tìm hiểu nguyên nhân để có cách xử lý phù hợp.
Lưu ý 1: Theo dõi tần suất và thời gian nấc của bé
Việc theo dõi tần suất và thời gian nấc của bé sẽ giúp mẹ có cái nhìn tổng quan về tình trạng của con. Mẹ nên ghi lại những thông tin sau:
- Tần suất: Bé bị nấc bao nhiêu lần trong ngày?
- Thời gian: Mỗi cơn nấc kéo dài bao lâu?
- Thời điểm: Bé thường bị nấc vào thời điểm nào trong ngày (sau khi ăn, khi thay đổi nhiệt độ,…)
- Các yếu tố liên quan: Có yếu tố nào đặc biệt xảy ra trước khi bé bị nấc không (ví dụ: bú quá no, thay đổi tư thế,…)
Việc ghi chép này sẽ giúp mẹ và bác sĩ dễ dàng xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Xem thêm >>
Lưu ý 2: Quan sát các triệu chứng khác đi kèm
Bên cạnh việc theo dõi tần suất và thời gian nấc, mẹ cũng cần chú ý đến các triệu chứng khác đi kèm như:
- Khó thở: Nếu bé nấc kèm theo khó thở, tím tái, mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay lập tức.
- Quấy khóc: Bé có thường xuyên quấy khóc, khó chịu sau khi bị nấc không?
- Bỏ bú: Bé có bỏ bú hoặc bú ít hơn bình thường không?
- Ói mửa: Bé có thường xuyên ói mửa sau khi bú không?
Các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn và cần được bác sĩ chẩn đoán và điều trị.
Lưu ý 3: Hãy tìm hiểu nguyên nhân gây nấc cụt thường xuyên ở bé
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra nấc cụt ở trẻ sơ sinh, bao gồm:
- Nuốt quá nhiều không khí: Khi bú bình không đúng cách hoặc bú quá nhanh, bé có thể nuốt nhiều không khí vào bụng, gây kích thích cơ hoành và dẫn đến nấc.
- Trào ngược dạ dày thực quản: Axit dạ dày trào ngược lên thực quản có thể kích thích cơ hoành và gây nấc.
- Thay đổi nhiệt độ: Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể khiến cơ hoành co thắt và gây nấc.
- Mẫn cảm với một số thực phẩm: Một số bé có thể bị dị ứng hoặc không dung nạp với một số thành phần trong sữa mẹ hoặc sữa công thức, gây kích ứng đường tiêu hóa và dẫn đến nấc.
- Các vấn đề về đường tiêu hóa khác: Một số bệnh lý về đường tiêu hóa như viêm dạ dày, ruột cũng có thể gây ra nấc.
Nếu bé thường xuyên bị nấc cụt và các biện pháp tại nhà không hiệu quả, mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Đặc biệt, nếu bé có các triệu chứng đi kèm như khó thở, quấy khóc nhiều, bỏ bú,… mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay lập tức.
Và lưu ý cuối cùng dành cho các bậc ba mẹ là thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác.
Nấc cụt ở trẻ sơ sinh không còn là nỗi lo của các mẹ khi đã nắm vững 5 cách chữa bệnh nấc cụt ở trẻ sơ sinh khoa học và hiệu quả. Hãy áp dụng ngay những phương pháp này để giúp bé yêu nhanh chóng hết nấc và trở lại trạng thái vui vẻ. Chia sẻ bài viết này đến với các mẹ bỉm sữa khác nếu bạn thấy hữu ích Và đừng quên theo dõi Tiki Blog để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích về chăm sóc sức khỏe cho bé.
Tham khảo thêm về các bài viết khác:
