Vắc xin lao – Tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh: Lịch tiêm, lưu ý khi tiêm

Tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh là việc làm vô cùng quan trọng để bảo vệ bé khỏi bệnh lao ngay từ những ngày đầu đời. Thời điểm vàng để tiêm phòng là khi bé dưới 1 tháng tuổi. Vậy ba mẹ đã biết những thông tin cần thiết về vắc xin BCG chưa? Hãy cùng Tiki tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết này nhé!

Vắc xin lao – Tiêm phòng BCG là gì?

BCG (bacille Calmette-Guerin) là loại vắc xin phòng bệnh lao, được bào chế từ vi khuẩn lao đã được làm yếu. Khi tiêm vào cơ thể, vắc xin này sẽ kích thích hệ miễn dịch của trẻ sản sinh ra kháng thể chống lại vi khuẩn lao, giúp ngăn ngừa bệnh hiệu quả. Vắc xin BCG đặc biệt có hiệu quả cao trong việc phòng tránh các thể lao nguy hiểm như lao màng não, bảo vệ sức khỏe của trẻ một cách toàn diện.

Lý do phải tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh

Bệnh lao là một mối nguy hiểm tiềm ẩn, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch còn non yếu. Vi khuẩn lao có thể lây lan qua đường hô hấp, do đó việc tiếp xúc với người bệnh trong môi trường sống hàng ngày khiến trẻ có nguy cơ mắc bệnh rất cao.

Tiêm phòng BCG là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, giúp bảo vệ trẻ khỏi các biến chứng nguy hiểm của bệnh lao, đặc biệt là lao viêm màng não. Vắc xin BCG an toàn và được khuyến cáo sử dụng cho trẻ sơ sinh trên toàn thế giới.

Phác đồ, lịch tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh chuẩn

Vắc xin BCG chỉ cần tiêm cho bé một mũi duy nhất, không cần phải tiêm nhắc lại. Bộ Y tế khuyến cáo nên tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh càng sớm càng tốt, lý tưởng nhất là trong vòng 30 ngày đầu sau sinh.

Các loại vắc xin phòng lao BCG cho trẻ sơ sinh

Hiện nay, có hai loại vắc xin BCG được sử dụng phổ biến trên thế giới là BCG nội địa và BCG nhập khẩu. Vắc xin BCG nội địa được sản xuất tại Việt Nam bởi Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế (IVAC), có giá thành hợp lý và được sử dụng rộng rãi trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Vắc xin BCG nhập khẩu thường có nguồn gốc từ các nước châu Âu như Đan Mạch, Pháp… với giá thành cao hơn. 

Trường hợp chỉ định tiêm vắc xin phòng lao BCG

Vắc xin BCG được khuyến khích tiêm cho tất cả trẻ sơ sinh khỏe mạnh, đủ cân nặng (từ 2kg trở lên). Thời điểm tiêm lý tưởng nhất là trong vòng 30 ngày đầu sau sinh. Tuy nhiên, ba mẹ cần lưu ý một số trường hợp cần hoãn tiêm BCG cho bé. Nếu bé đang bị sốt, mắc các bệnh nhiễm trùng cấp tính, sinh non (dưới 34 tuần tuổi), hoặc có cân nặng dưới 2kg, ba mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thời điểm tiêm phòng phù hợp nhất.

Ngoài ra, trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV mà mẹ chưa được điều trị dự phòng lây truyền từ mẹ sang con cũng không nên tiêm BCG. Để đảm bảo an toàn cho bé, trước khi tiêm phòng, bác sĩ sẽ khám và tư vấn kỹ càng cho ba mẹ.

Khoảng cách tiêm vắc xin lao BCG với vắc xin khác

Bé hoàn toàn có thể tiêm vắc xin BCG cùng thời điểm với các loại vắc xin sống giảm độc lực khác. Hai mũi tiêm này sẽ được thực hiện ở hai vị trí khác nhau trên cơ thể bé. Trong trường hợp không tiêm cùng lúc, ba mẹ nên lưu ý khoảng cách giữa mũi tiêm BCG và các vắc xin sống giảm độc lực khác là 1 tháng nhé.

Lưu ý khi tiêm phòng lao BCG cho trẻ sơ sinh

Một số lưu ý khi tiêm phòng lao BCG cho trẻ sơ sinh:

Lưu ý trước khi tiêm 

Trước khi đưa bé đi tiêm phòng BCG, ba mẹ cần lưu ý một vài điều để bé có thể trạng tốt nhất và hạn chế các phản ứng sau tiêm. Đầu tiên, hãy cho bé bú no hoặc ăn nhẹ trước khi tiêm. Tiếp theo, ba mẹ cần chủ động trao đổi với bác sĩ về tình trạng sức khỏe hiện tại của bé, chẳng hạn như bé có đang bị ốm, sốt, dị ứng hay có tiền sử phản ứng mạnh với các mũi tiêm trước đó không. Cuối cùng, ba mẹ đừng quên hỏi bác sĩ về loại vắc xin bé sẽ được tiêm để nắm rõ thông tin nhé.

Lưu ý sau khi tiêm 

Để yên tâm hơn sau khi bé tiêm phòng BCG, ba mẹ hãy lưu ý những điều sau nhé:

• Cho bé ăn uống bình thường: Bé yêu vẫn có thể bú mẹ hoặc ăn uống như bình thường sau khi tiêm phòng.
• Theo dõi bé tại điểm tiêm chủng: Sau khi tiêm, ba mẹ hãy ở lại điểm tiêm chủng khoảng 30 phút để theo dõi các phản ứng của bé (nếu có).
• Theo dõi bé tại nhà: Tiếp tục theo dõi sức khỏe của bé trong ít nhất 24 giờ sau tiêm.
• Hạ sốt khi cần thiết: Nếu bé sốt nhẹ, ba mẹ có thể cho bé dùng thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Đưa bé đến cơ sở y tế khi cần: Nếu thấy bé có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như sốt cao, quấy khóc kéo dài, co giật, bỏ bú, khó thở…, hãy đưa bé đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Các phản ứng phụ sau tiêm vắc xin phòng lao BCG 

Sau khi tiêm vắc xin BCG, bé có thể gặp một số phản ứng phụ nhẹ như sốt nhẹ, sưng hạch ở nách, vết tiêm hơi sưng đỏ hoặc loét nhẹ. Thậm chí, sau khi vết loét lành lại, bé có thể có một vết sẹo nhỏ. Ba mẹ đừng quá lo lắng vì đây là những phản ứng bình thường, cho thấy cơ thể bé đang tạo kháng thể chống lại vi khuẩn lao.

Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, bé có thể gặp phải các phản ứng mạnh hơn như sốt cao, bỏ bú, vết tiêm sưng to, hạch sưng to kéo dài… Nếu bé có những biểu hiện này, ba mẹ cần đưa bé đi khám để được bác sĩ theo dõi và điều trị kịp thời.

Để phòng ngừa những rủi ro sau tiêm, trước khi tiêm phòng, ba mẹ hãy trao đổi kỹ với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bé. Sau khi tiêm, ba mẹ nên ở lại theo dõi bé khoảng 30 phút và tiếp tục quan sát bé trong 48 giờ tiếp theo. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đưa bé đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Cách xử lý các phản ứng phụ sau tiêm vắc xin lao BCG cho trẻ sơ sinh

Sau khi bé yêu tiêm phòng BCG, ba mẹ có thể tham khảo một số cách xử lý các phản ứng thường gặp sau đây:

• Sốt nhẹ: Cho bé uống nhiều nước, mặc đồ thoáng mát, nghỉ ngơi ở nơi yên tĩnh và tiếp tục cho bé bú hoặc ăn uống bình thường.
• Sưng đỏ tại chỗ tiêm: Tránh chạm vào vết tiêm, không bôi bất kỳ loại thuốc nào lên vết tiêm khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Sưng hạch: Thường thì hạch sẽ tự xẹp và không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu hạch sưng to hoặc có dấu hiệu chảy mủ, ba mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được khám.
• Bé quấy khóc: Âu yếm, vỗ về bé để bé cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
• Chảy máu hoặc bầm tím tại chỗ tiêm: Thông thường, tình trạng này sẽ tự khỏi. Nếu chảy máu nhiều hoặc bầm tím lan rộng, ba mẹ nên đưa bé đến bệnh viện.
• Các phản ứng nghiêm trọng: Nếu bé sốt cao, co giật, khó thở, tím tái…, ba mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay lập tức.

Khi nào cần đưa trẻ đi tới bệnh viện?

Mặc dù hiếm gặp, nhưng sau khi tiêm phòng BCG, bé có thể gặp một số phản ứng phụ nghiêm trọng. Trong những trường hợp này, ba mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay lập tức:

• Sốt cao: Bé sốt trên 39 độ C, dùng thuốc hạ sốt không đỡ, hoặc sốt kéo dài hơn 24 giờ.
• Quấy khóc: Bé quấy khóc liên tục, khó dỗ dành.
• Thay đổi trạng thái: Bé lừ đừ, mệt mỏi, li bì, khó đánh thức, hoặc hôn mê.
• Co giật: Bé bị co giật.
• Rối loạn tiêu hóa: Bé nôn trớ nhiều, bú kém hoặc bỏ bú hoàn toàn.
• Khó thở: Bé thở nhanh, thở gấp, thở rít, co kéo lồng ngực, hoặc tím tái môi và các đầu ngón tay, ngón chân.
• Phát ban: Xuất hiện các nốt ban bất thường trên da bé.
• Các dấu hiệu khác: Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khiến ba mẹ lo lắng về sức khỏe của bé.

Tiêm phòng lao BCG cho trẻ sơ sinh ở đâu?

Khi lựa chọn địa điểm tiêm chủng, ba mẹ nên ưu tiên các cơ sở có uy tín, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất đảm bảo và dịch vụ chăm sóc tốt. Bé sẽ được khám sàng lọc kỹ lưỡng trước khi tiêm để đảm bảo an toàn. Ngoài ra, một môi trường tiêm chủng thân thiện, sạch sẽ và thoải mái sẽ giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn.

Ba mẹ nên tìm hiểu kỹ thông tin về các địa điểm tiêm chủng gần nhà, so sánh các dịch vụ và lựa chọn cơ sở phù hợp nhất với nhu cầu của gia đình. Đừng ngần ngại hỏi bác sĩ hoặc nhân viên y tế nếu có bất kỳ thắc mắc nào.

Một số câu hỏi thường gặp về tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh

Một số câu hỏi liên quan tới tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh:

Mũi lao tiêm sau 1 tháng có được không?

Bộ Y tế khuyến cáo nên tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh trong tháng đầu đời. Tuy nhiên, nếu vì lý do nào đó mà bé chưa được tiêm phòng đúng lịch, ba mẹ cũng đừng quá lo lắng. Bé vẫn có thể tiêm phòng sau 1 tháng tuổi, nhưng ba mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể. Bác sĩ có thể chỉ định làm xét nghiệm lao cho bé để chắc chắn rằng bé chưa bị nhiễm lao từ môi trường. 

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh có bị sốt không?

Một số bé có thể bị sốt nhẹ sau khi tiêm phòng lao, ba mẹ đừng quá lo lắng nhé! Đây là phản ứng thường gặp khi hệ miễn dịch của bé đang làm quen và tạo kháng thể chống lại vi khuẩn lao. 

Vị trí tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh ở đâu?

Vắc xin BCG thường được tiêm ở mặt ngoài phía trên của cánh tay trái, vùng cơ delta, gần vai của bé. Vị trí này được lựa chọn vì dễ dàng thực hiện tiêm trong da và giúp ba mẹ dễ dàng quan sát vết tiêm sau này.

Tiêm mũi lao cho trẻ sơ sinh vào lúc nào?

Bộ Y tế khuyến cáo nên tiêm vắc xin lao cho bé trong tháng đầu tiên sau sinh, tốt nhất là trước 28 ngày tuổi. 

Tiêm lao cho trẻ sơ sinh bao nhiêu tiền?

Giá vắc xin lao sẽ khác nhau tùy vào loại vắc xin và cơ sở tiêm chủng. Vắc xin lao BCG nội địa thường có giá khoảng vài chục nghìn đồng, trong khi vắc xin BCG nhập khẩu có thể có giá cao hơn. Ngoài ra, một số cơ sở y tế có thể thu thêm phí dịch vụ. Ba mẹ có thể liên hệ trực tiếp với cơ sở tiêm chủng hoặc tham khảo thông tin trên website để biết chính xác chi phí tiêm phòng lao cho bé nhé.

Bé 2 tháng tuổi có nên tiêm phòng lao nữa không?

Bé 2 tháng tuổi hoàn toàn có thể tiêm phòng được. Mặc dù khuyến cáo tiêm phòng lao trong tháng đầu sau sinh, nhưng nếu vì lý do sức khỏe hoặc điều kiện gia đình mà bé chưa tiêm được thì vẫn có thể tiêm phòng ở tháng thứ 2. 

Hy vọng những thông tin về tiêm phòng BCG cho trẻ sơ sinh mà Tiki Blog vừa chia sẻ đã giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh. Đừng quên theo dõi Tiki Blog để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích về sức khỏe cho cả gia đình nhé!

Xem thêm:

• Dấu hiệu nhận biết bệnh sởi ở trẻ sơ sinh ba mẹ nên biết
• Cách điều trị bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ sơ sinh
• Bệnh sởi ở trẻ sơ sinh: nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị