Stress khi mang thai là một trạng thái căng thẳng về thể chất và tinh thần mà nhiều phụ nữ trải qua trong suốt thai kỳ. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi đối mặt với những thay đổi lớn về hormone, thể chất và vai trò mới. Căng thẳng khi mang thai không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng của mẹ bầu mà còn có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến cả mẹ và bé.
Các nguyên nhân nào dẫn đến stress khi mang thai?
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc căng thẳng khi mang thai cho các mẹ bầu nhưng một trong những nguyên nhân đó là sự thay đổi lớn về nội tiết tố. Sự biến động của hormone trong cơ thể người mẹ có thể gây ra những cảm xúc trái ngược, từ vui sướng đến lo lắng, thậm chí là căng thẳng và stress. Đặc biệt trong ba tháng đầu và ba tháng cuối thai kỳ, khi hormone thay đổi mạnh mẽ nhất, mẹ bầu thường dễ cảm thấy mệt mỏi, tinh thần bất ổn và dễ bị kích động.
Ngoài những thay đổi về nội tiết tố, các yếu tố xã hội cũng góp phần không nhỏ vào tình trạng căng thẳng của mẹ bầu. Những mâu thuẫn gia đình, bất đồng với chồng hoặc áp lực từ gia đình nhà chồng đều có thể khiến mẹ bầu cảm thấy lo lắng và căng thẳng. Hoặc những tình huống như mang thai ngoài ý muốn, mang thai quá gần nhau có thể gây ra áp lực tâm lý lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
Những biến động trong cuộc sống, dù lớn hay nhỏ, đều có thể là nguồn gốc của stress đối với mẹ bầu. Việc chứng kiến người thân bị trầm cảm hoặc trải qua những biến cố lớn trong cuộc sống như mất người thân, ly hôn, mất việc làm có thể khiến mẹ bầu cảm thấy lo lắng, buồn bã và dễ bị cuốn vào những cảm xúc tiêu cực, từ đó gây ra stress trong suốt thai kỳ.

Stress khi mang thai gây ra hậu quả gì?
Tình trạng căng thẳng, lo lắng kéo dài trong suốt thai kỳ có thể ảnh hưởng rất xấu đến sức khoẻ của mẹ và bé như:
Sự thiếu hụt oxy cho thai nhi
Khi mẹ bầu căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra các hormone gây stress, làm giảm lượng oxy cung cấp cho thai nhi. Sự thiếu hụt oxy này có thể gây tổn thương đến các tế bào đang phát triển của thai nhi, có nguy cơ dẫn đến dị tật bẩm sinh ở trẻ..
Ảnh hưởng sự phát triển tâm lý của thai nhi
Mối quan hệ giữa mẹ và con trong giai đoạn bào thai là nền tảng cho sự phát triển tâm lý của trẻ. Căng thẳng của mẹ bầu có thể gửi đi những tín hiệu tiêu cực đến thai nhi, ảnh hưởng đến sự hình thành tính cách và hành vi của bé sau này. Những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ thường xuyên căng thẳng có thể dễ bị lo lắng, thiếu tự tin và gặp khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ.
Tăng nguy cơ mắc chứng tăng động cho trẻ sau này
Việc stress khi mang thai của mẹ bầu có thể ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ đang phát triển của thai nhi. Khi mẹ lo lắng, căng thẳng, cơ thể sẽ sản sinh ra các hormone như cortisol và dopamine. Những hormone này đi qua nhau thai, tác động đến sự phát triển của não bộ trẻ, có thể dẫn đến tình trạng tăng động, giảm khả năng tập trung tương tự như chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ em.
Tăng khả năng mắc chứng tự kỷ
Sức khỏe tâm thần của mẹ bầu có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của thai nhi. Nhiều nghiên cứu cho thấy, thai phụ mắc rối loạn tâm lý, đặc biệt là ở giai đoạn cuối thai kỳ, có thể khiến trẻ sinh ra có nguy cơ cao mắc các rối loạn hành vi. Cụ thể, trẻ sinh ra từ mẹ bị rối loạn tâm lý ở tuần 32 có thể gặp các vấn đề về hành vi kéo dài đến 4-5 tuổi. Con số này còn tăng gấp đôi đối với trẻ sinh ra từ mẹ bị rối loạn tâm lý ở tuần 38-40, với các triệu chứng kéo dài đến 7-8 tuổi. Ngoài ra, trầm cảm ở mẹ bầu còn có thể ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết của trẻ, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tự kỷ.

Trẻ có khả năng bị chậm nói
Sự gắn kết giữa mẹ và con trong giai đoạn thai kỳ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Các nghiên cứu cho thấy, những bà mẹ bị rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu trong thai kỳ có thể làm giảm sự tương tác với con, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phát triển ngôn ngữ của bé. Khoảng 15% trẻ chậm nói được cho là có liên quan đến yếu tố này.
Rối loạn tâm lý ở mẹ bầu, đặc biệt là trầm cảm và lo âu, có thể gây ra những thay đổi sinh hóa trong cơ thể, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi. Điều này có thể dẫn đến việc chậm phát triển các vùng não liên quan đến ngôn ngữ, khiến trẻ gặp khó khăn trong việc học nói.
Khả năng học tập giảm sút
Nhiều nghiên cứu cho thấy, sự lo lắng của mẹ bầu trong 3 tháng đầu thai kỳ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển não bộ của trẻ. Cụ thể, vùng hồi hải mã – bộ phận não chịu trách nhiệm về khả năng học tập và ghi nhớ – ở những trẻ này thường nhỏ hơn so với bình thường. Điều này giải thích tại sao trẻ sinh ra từ những bà mẹ lo lắng thường gặp khó khăn trong việc tập trung và ghi nhớ.
Nguy cơ mắc bệnh tim mạch khi trưởng thành
Căng thẳng cực độ khi mang thai có thể làm tăng nồng độ hormone stress trong cơ thể mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ tim mạch ở thai nhi. Điều này có thể dẫn đến việc hình thành các mảng xơ vữa động mạch sớm và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch ở tuổi trưởng thành.

Cách vượt qua stress khi mang thai cho các mẹ bầu
Stress khi mang thai là tình trạng mà hầu hết mẹ bầu đều từng gặp phải. Tuy nhiên, đừng quá lo lắng! Với những phương pháp phù hợp, bạn hoàn toàn có thể vượt qua và tận hưởng một thai kỳ khỏe mạnh. Dưới đây là một số cách giảm stress đơn giản mà hiệu quả, khiến mẹ bầu cảm thấy an tâm và thoải mái hơn:
- Ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc và vận động nhẹ nhàng là những yếu tố quan trọng giúp mẹ bầu giảm stress và có một thai kỳ khỏe mạnh.
- Để giảm stress, mẹ bầu cần giữ cho tâm trạng luôn thoải mái. Việc trò chuyện và được quan tâm từ gia đình sẽ giúp mẹ bầu cảm thấy yêu thương và dễ dàng vượt qua những khó khăn trong thai kỳ.
- Ngoài chế độ ăn uống hợp lý, mẹ bầu cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung thêm các loại thuốc và vitamin, khoáng chất phù hợp.
- Nếu những lo lắng trong quá trình mang thai khiến mẹ bầu cảm thấy quá sức, đừng ngần ngại tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ.
- Tham gia lớp học tiền sản là bước chuẩn bị quan trọng giúp mẹ bầu tự tin hơn trong suốt quá trình mang thai và sinh nở. Tại đây, mẹ bầu sẽ được trang bị những kiến thức cần thiết để chăm sóc bản thân và bé yêu một cách tốt nhất.
Stress khi mang thai có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực không lường trước đến cả mẹ và bé. Để có một thai kỳ khỏe mạnh, mẹ bầu cần đặc biệt quan tâm đến việc chăm sóc bản thân. Hãy dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, tập thể dục nhẹ nhàng và xây dựng chế độ ăn uống khoa học. Đừng quên theo dõi Tiki Blog để khám phá thêm nhiều bí quyết chăm sóc sức khỏe trong thai kỳ nhé!
Tham khảo thêm về các bài viết khác dành cho mẹ bầu:
1. Chọn thực phẩm trong chế độ dinh dưỡng cho bà bầu 3 tháng đầu
2. 6 hợp chất dinh dưỡng cho bà bầu không nên bỏ qua
3. 27 dấu hiệu mang thai (có bầu) sớm nhất sau tuần đầu quan hệ