Hình ảnh những bông hoa mai nở rực trên góc phố, trong sân nhà không chỉ là niềm vui của mỗi gia đình Việt mà còn là biểu tượng của sự phồn thịnh và may mắn khi xuân về. Trong bài viết này, Tiki Blog sẽ cùng bạn tìm hiểu về cách trồng và chăm sóc cây mai – loại cây được coi là biểu tượng của sự thịnh vượng, mang lại ý nghĩa tâm linh sâu sắc trong ngày Tết truyền thống.
>>> Xem thêm:
- TOP 10+ loài hoa đẹp nhất thế giới nhìn say đắm, ngây ngất, thích mê
- Hoa cúc: Lợi ích chữa bệnh của hoa cúc trong y học
- Hoa cúc trắng – Bật mí nhiều điểm đặc biệt về loài hoa này
Tổng quan về cây mai
Để hiểu rõ hơn về vẻ đẹp và ý nghĩa của cây mai, sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu về nguồn gốc và những đặc điểm độc đáo của loại cây này:
Nguồn gốc cây mai
Đây là một loại cây thân gỗ thuộc họ Mai (Ochnaceae), chi Mai (Ochna). Cây có nhiều giống khác nhau nhưng phổ biến nhất là mai vàng (Ochna integerrima) và mai đào (Ochna serrulata). Đây là loài cây được người Việt Nam ưa chuộng trồng trong dịp Tết Nguyên Đán, nhất là ở miền Nam. Cây phân bố chủ yếu ở các vùng rừng núi Trường Sơn, đồng bằng sông Cửu Long và một số tỉnh miền Trung như Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Phú Yên…
>>> Xem thêm: Hoa ngũ sắc: Ý nghĩa, đặc điểm, cách trồng và tác dụng nổi bật

Đặc điểm của cây mai
Sau đây là một số đặc điểm nổi bật của mai mà Tiki đã tổng hợp được:
- Hình dáng và bộ rễ: Mai vàng là cây gỗ lâu năm, có tuổi thọ trên 100 năm, thân cao, dáng đứng mang vẻ đẹp uy nghi. Cành cây khỏe, có thể uốn nắn tạo dáng theo ý thích, lá mọc xen kẽ, thưa thớt, tạo không gian thoáng mát. Nếu trồng từ hạt, cây có thể đạt chiều cao 20 – 30m, gốc to, rễ sâu, chắc chắn, có hình thù lồi lõm độc đáo.
- Lá mai: Lá có hình trứng, dài, nhọn, màu xanh biếc, bóng, mặt dưới có màu vàng nhạt tạo nên sự tương phản đẹp mắt. Lá đơn, mọc so le, xen kẽ trên cành, có gân lá rõ nét, mép lá có răng cưa nhỏ.
- Hoa mai: Hoa lưỡng tính, có cánh hoa, nhị hoa và bầu hoa trong cùng một bông. Mọc thành chùm ở nách lá, mỗi chùm có từ 3 đến 5 bông hoa, mỗi bông hoa có 5 cánh, màu vàng tươi, thơm ngát. Có một số loại hoa mai có nhiều cánh hơn, từ 9 – 10 cánh được coi là quý hiếm và đẹp hơn. Khi hoa cái nở thì sẽ xuất hiện những nụ xanh non ở gần gốc cành. Khoảng một tuần sau, nụ xanh sẽ nở thành hoa mai vàng rực rỡ. Hoa mai có tuổi thọ ngắn, chỉ nở khoảng 3 ngày rồi tàn. Không phải tất cả hoa mai đều đậu quả. Nếu có quả thì khi hoa tàn, bầu hoa sẽ phồng lên chứa nhiều hạt nhỏ màu đen.
- Thời gian nở: Hoa thường nở vào mùa xuân, đúng vào dịp Tết Nguyên Đán mang đến sắc màu và hương thơm đặc trưng trong ngày Tết. Tùy thuộc vào thời tiết, hoa mai có thể nở sớm hơn hoặc muộn hơn so với thời gian dự kiến.
>>> Xem thêm: Tác dụng của hoa thiên lý và những điều cần kiêng kỵ

Hoa mai ngày Tết có ý nghĩa gì?
Dưới đây là một số ý nghĩa của hoa mai ngày Tết:
- Đại diện cho sự thịnh vượng, phú quý và giàu sang. Người ta chưng hoa mai trong nhà để mong ước một năm mới với nhiều điều may mắn, phát tài phát lộc.
- Thể hiện sự quyền quý, sang trọng và cao thượng. Sắc mai vàng rực rỡ còn biểu hiện cho niềm hân hoan, niềm vui rạng ngời cho hạnh phúc, tình yêu và tinh thần đoàn kết, gắn bó yêu thương nhau.
- Biểu tượng của sự kiên cường, ý chí mạnh mẽ, phẩm chất quân tử. Cây có thân thẳng, rễ sâu, chịu được gió mưa bão lụt, nở hoa đúng dịp Tết cho thấy sự bền bỉ, nhẫn nại, đức hy sinh cao cả.
>>> Xem thêm: Hoa đậu biếc có tác dụng gì? Lợi ích bất ngờ từ thảo dược này

Hình ảnh các loại mai phổ biến hiện nay
Sau đây là các loại mai phổ biến thường được trồng tại Việt Nam:
Bạch Mai
Đây là loài cây gỗ cao có thể đạt đến 15m, phổ biến ở Bến Tre, núi Bà Đen – Tây Ninh, Hà Tiên. Hoa có hình dạng tròn, có 6 – 8 cánh màu trắng ngần, nhụy màu vàng, giống hoa sứ. Loài bạch mai này yêu cầu kỹ thuật trồng và chăm sóc cao.
>>> Xem thêm: Bật mí ý nghĩa của các loài hoa trong tình yêu, công việc, cuộc sống

Hồng Mai
Hồng mai là loài cây gỗ nhỏ, tên khoa học là Jatropha pandurifolia, cao từ 1 đến 4m. Hoa có 5 cánh màu hồng nhạt, nhụy màu vàng rực rỡ, mọc thành chùm ở ngọn cành. Hồng mai nở hoa quanh năm. Quả hồng mai khi chín có màu nâu sẫm.

Mai Tứ Quý
Loài hoa này còn gọi là mai đỏ, có tên khoa học là Ochna Atropurpurea. Đây là loài hoa kiểng nở quanh năm. Loài mai này có đặc điểm độc đáo là nở hai màu hoa, vàng rồi đỏ. Khi nở lần đầu, Mai Tứ Quý có 5 cánh vàng rực rỡ, sau đó dần héo. Lúc này, 5 đài hoa sẽ đổi sang màu đỏ đậm bao quanh nhụy hoa như những búp hoa.

Hạnh Mai
Hạnh mai hay còn gọi là mai mơ, có tên khoa học là Prunes Mume, là loài cây gỗ nhỏ chỉ cao từ 6 – 9m. Lá hạnh mai có hình bầu dục, rộng, nhọn, mép có răng cưa. Hoa có 5 cánh, màu trắng hoặc hồng, mọc thành cụm ở đầu nhánh. Quả hạnh mai khi non có màu xanh, khi chín có màu vàng, có vị chua ngọt.
>>> Xem thêm: Bật mí cách làm hoa giấy đẹp, đơn giản, dễ thực hiện ngay tại nhà

Mai Chiếu Thủy
Đây là loài cây lâu năm, có tên khoa học là Wrightia Religios, lá màu xanh nhạt, dài, mọc đôi. Cây cao khoảng 1.5m, có nhiều cành nhánh, gốc to. Hoa mai chiếu thủy có 5 cánh trắng nhỏ, mọc thành chùm, thơm nhẹ.

Song Mai
Song mai là loài hoa có sắc trắng tinh tế và trong sáng. Tên gọi của loài hoa này xuất phát từ đặc điểm nở hoa và đậu quả theo cặp.

Hoàng Mai
Hoàng mai hay còn gọi là mai vàng hoặc lạp mai, là loài hoa có 5 cánh màu vàng rực rỡ, nhỏ xinh. Loài mai này nở hoa duy nhất một lần trong năm vào mùa xuân tượng trưng cho sự may mắn, phát tài của gia chủ.

Nhất Chi Mai
Nhất chi mai là loài cây gỗ có thân đen, gốc to, lá xanh nhỏ, nhọn như mũi mác. Hoa nhất chi mai có màu trắng khi nở, đỏ khi tàn. Hoa nhỏ, mỏng, mọc đơn hoặc chùm.
>>> Xem thêm: Nhụy hoa nghệ tây: Lợi ích, giá cả, lưu ý sử dụng

Mai cúc
Mai cúc là loài cây quý có nguồn gốc từ vùng đất Bình Định. Thân cây gỗ chắc, nhánh cây nhiều, cao từ 30cm đến 1m5 tùy theo loại. Hoa mai cúc đẹp, có thể có ít hoặc nhiều cánh tùy thuộc vào cách chăm sóc. Nếu được chăm sóc tốt, hoa mai cúc có thể đạt tới 150 cánh.

Mai đại lộc
Hoa mai đại lộc có cánh tròn đều, rực rỡ sắc màu, số lượng cánh dao động từ 24 – 56. Đây là loài mai hiếm có, mang ý nghĩa tốt lành, báo hiệu một năm mới an lành, thịnh vượng và thành công.

Mai xanh
Mai xanh hay còn gọi là Petrea Volubilis, là loài cây leo thuộc họ Mai bắt nguồn từ vùng Trung Mỹ và Mexico. Thân cây có màu nâu xám, nhám nhám, có chiều dài lên tới 10 – 12m. Hiện nay, hai dòng hoa mai xanh phổ biến nhất là hoa mai Thái và hoa mai xanh Đà Lạt.
>>> Xem thêm: Cây trinh nữ hoàng cung – Tác dụng chữa bệnh từ dược liệu quý

Cách trồng cây mai vàng
Sau đây là hướng dẫn chi tiết về cách trồng, chăm sóc và ý nghĩa của cây mai vàng để bạn có thể chọn được loại cây đẹp và phù hợp cho ngày Tết:
Kỹ thuật nhân giống
Có nhiều cách nhân giống mai vàng, nhưng phổ biến nhất là hai cách: trồng bằng hạt giống và trồng bằng chiết cành.
- Trồng bằng hạt: Cây được nhân giống bằng hạt có thể sống được 30 – 40 năm. Cây không cần chăm sóc kỹ, phát triển tự nhiên, tiết kiệm thời gian và công sức cho người trồng. Tuy nhiên, gieo hạt có thể làm mất đi những đặc điểm tốt của cây mẹ như số lượng cành ít hơn, màu hoa khác ban đầu, kích thước hoa nhỏ hơn…
- Trồng bằng chiết cành: Chiết cành là phương pháp giữ lại đặc tính tốt của cây mẹ cho cây con. Lựa chọn cành nhỏ, khỏe mạnh, cắt vỏ khoảng 3-4cm, bọc đất quanh vết cắt, tưới nước đều trong 3 tháng. Sau đó, cắt nhánh và trồng cây xuống đất mới.

Ánh sáng
Cây cần được trồng ở nơi có ánh sáng đủ, không bị che khuất bởi các cây khác. Ánh sáng giúp cây phát triển tốt, ra hoa nhiều và đẹp hơn.

Đất trồng
Cây thích hợp với đất có độ pH từ 5.5 – 6.5, có độ ẩm và dinh dưỡng cao. Bạn có thể trộn đất với xơ dừa, tro trấu, phân chuồng, than bùn… để tăng cường độ mùn và thoát nước cho đất.

Phân bón
Mai cần được bón phân định kỳ khoảng 2 – 3 lần/tháng. Bạn nên bón phân có nhiều đạm và lân, ít kali để kích thích cây ra nhiều cành và hoa. Phân NPK là loại phân phù hợp cho cây. Bạn nên bón xa gốc cây, tránh bón quá gần để không làm cháy rễ. Ngoài ra, cũng có thể bón thêm phân hữu cơ như phân chuồng, phân gia cầm sau khi thay đất cho cây khoảng 3 – 4 tháng.

Tưới, tiêu nước
Cây cần được tưới nước đều đặn 2 lần/ngày vào buổi sáng và chiều. Lượng nước tưới phải vừa phải, không quá nhiều để tránh ngập úng, cũng không quá ít để tránh héo. Chỉ tưới nước cho gốc cây, không tưới lên lá và hoa. Nếu trồng mai vào đầu mùa mưa thì nên chú ý điều chỉnh lượng nước tưới theo thời tiết.
>>> Xem thêm: Ý nghĩa phong thủy của cây kim tiền, cách trồng, chăm sóc

Cách chăm sóc cây mai trước & sau Tết
Cách chăm sóc cây mai trước và sau Tết sẽ bị ảnh hưởng bới những yếu tố và biện pháp khác nhau nhằm giúp cây phát triển tốt và ra hoa đẹp:
Giai đoạn trước Tết
Bạn cần chú ý đến việc bón phân kích ra nụ, tưới nước đủ ẩm, phòng trừ sâu, cỏ dại và lặt lá để kích thích hoa mai ra nụ đúng dịp Tết. Thời điểm lặt lá mai thường là vào cuối tháng 11 âm lịch. Bạn nên cắt khoanh vỏ dài từ 3 – 4cm, không cắt sâu vào gỗ cây và bó hỗn hợp đất xung quanh vết cắt. Tưới nước đều đặn sau khi lặt lá mai. Nếu đến 25 tháng 12 âm lịch mà cây chưa nở nụ thì nên tưới nước ấm 30 – 40 độ C cho cây.

Giai đoạn sau Tết
Mai sau Tết cần được cắt tỉa và vệ sinh thân cây. Bạn nên cắt tỉa cành mai trước ngày 15 âm lịch, cắt bớt ⅓ cành hoặc cắt cành trên ngắn hơn cành dưới. Sau đó, phun nước với lực mạnh và bón phân ure đặc vào thân cây và đợi 10 phút rồi dùng bàn chải chà thân cây để loại bỏ rong rêu và nấm mốc.
>>> Xem thêm: Mệnh Kim trồng cây gì? TOP 11 cây phong thủy giúp hút tài lộc, may mắn

Tiki hy vọng qua bài viết này, bạn đã tìm thấy những hướng dẫn hữu ích về cách trồng và chăm sóc cây mai cũng như hiểu thêm về ý nghĩa hoa mai ngày Tết. Hãy để loài cây này làm đẹp cho không gian nhà bạn, mang lại hạnh phúc và may mắn cho dịp Tết sắp đến.
>>> Xem thêm: