Đôi nét về Nguyễn Hiến Lê

Chân dung Nguyễn Hiến Lê – học giả, dịch giả

Họ và tên: Nguyễn Hiến Lê  Ngày sinh – Ngày mất: 8/1/1912 – 22/12/1984  Quê quán: Làng Vạn Phúc, Hà Đông (nay thuộc Hà Nội), Việt Nam  Nghề nghiệp: Học giả, nhà văn, dịch giả, nhà giáo dục

Ông được biết đến như một học giả tự học uyên bác, tiên phong trong lĩnh vực viết và dịch sách phổ biến kiến thức, rèn luyện nhân cách và khơi dậy tinh thần tự học. Với hơn ba thập kỷ miệt mài nghiên cứu và sáng tác, Nguyễn Hiến Lê đã để lại cho văn hóa Việt Nam kho tàng sách đồ sộ, giàu giá trị thực tiễn và tính nhân văn sâu sắc 

Phong cách sáng tác và biên dịch: Đậm dấu ấn tri thức

Phong cách sáng tác và biên dịch của Nguyễn Hiến Lê là sự kết hợp hài hòa giữa tri thức uyên thâm và lối viết giản dị, dễ tiếp cận, giúp độc giả ở mọi lứa tuổi dễ dàng tiếp nhận kiến thức. Trong suốt sự nghiệp, ông luôn đặt trọng tâm vào tính ứng dụng của sách, mang đến những tri thức logic, thực tế và gần gũi với đời sống.

• Ngôn ngữ: Nguyễn Hiến Lê nổi bật với ngôn ngữ giản dị nhưng giàu sức truyền cảm, tránh sự cầu kỳ, phô trương mà tập trung vào tính rõ ràng và chính xác. Mỗi câu văn đều gọn gàng, mạch lạc, giúp người đọc dễ dàng tiếp nhận thông tin. Dù viết về những đề tài phức tạp như triết học, quản trị hay văn hóa, ông vẫn duy trì được giọng văn dễ hiểu, khiến tri thức trở nên gần gũi với mọi tầng lớp.

• Cấu trúc: Một đặc điểm nổi bật trong phong cách của ông là tư duy hệ thống. Các tác phẩm thường được chia thành từng phần rõ ràng, với dàn ý mạch lạc và phân tích tỉ mỉ.  Trong những cuốn như Quẳng gánh lo đi và vui sống (dịch) hay Sống đẹp, Nguyễn Hiến Lê thường mở đầu bằng lý thuyết, sau đó dẫn dắt bằng các ví dụ thực tế, kết thúc bằng những bài học rút ra dễ áp dụng..

• Cách tiếp cận: Nguyễn Hiến Lê có tư duy cởi mở, hiện đại, biết cách dung hòa tinh hoa tri thức phương Tây với nền tảng văn hóa phương Đông. Ông không cực đoan trong quan điểm mà luôn giữ tính khách quan, phân tích đa chiều để người đọc tự chiêm nghiệm và lựa chọn.

• Chủ đề chính: Trong suốt sự nghiệp, Nguyễn Hiến Lê luôn chọn những chủ đề có giá trị lâu dài và thiết thực cho đời sống. Nội dung tác phẩm của ông trải rộng trên nhiều lĩnh vực: Tự học, rèn luyện bản thân, quản lý thời gian, tổ chức công việc, danh nhân, lịch sử, và văn hóa thế giới.

Ông được đánh giá là người đã truyền cảm hứng mạnh mẽ về tinh thần tự học, đặt nền móng cho văn hóa đọc và khát vọng tự hoàn thiện ở nhiều thế hệ người Việt.

Sự nghiệp sáng tác: Từ kỹ sư công chính đến học giả uyên bác

Nguyễn Hiến Lê từng tốt nghiệp Trường Cao đẳng Công chính Hà Nội và có thời gian làm việc trong ngành công chính. Tuy nhiên, đam mê tri thức đã dẫn ông rẽ hướng, quyết định nghỉ việc vào năm 1952 để toàn tâm cống hiến cho sự nghiệp viết và dịch sách tại Sài Gòn.

• Giai đoạn khởi đầu: Từ những năm 1950, ông bắt đầu xuất bản các tác phẩm đầu tiên, gây chú ý với lối viết giản dị nhưng sâu sắc. Tác phẩm “Tự học để thành công” là một trong những cuốn sách đầu tiên khơi gợi ý thức tự học, tạo nền móng cho phong trào học tập độc lập tại Việt Nam. Ở giai đoạn này, ông dần định hình phong cách sáng tác khoa học, mạch lạc, chú trọng giá trị ứng dụng, giúp độc giả dễ dàng áp dụng tri thức vào thực tiễn cuộc sống.

• Giai đoạn đỉnh cao (1950s – 1970s): Trở thành một trong những tác giả, dịch giả có ảnh hưởng sâu rộng nhất, với hàng trăm đầu sách bao trùm nhiều lĩnh vực. Trong lĩnh vực dịch thuật: Ông nổi bật với các bản dịch chất lượng như “Đắc nhân tâm”, “Quẳng gánh lo đi và vui sống” của Dale Carnegie; “Tôi tự học” của Nguyễn Duy Cần (chỉnh sửa, biên soạn lại); và nhiều tác phẩm phương Tây nổi tiếng, được đánh giá là gần gũi, chính xác và giàu tính bản địa hóa. Trong sáng tác: Ông tập trung vào những cuốn sách khơi gợi tinh thần tự học, như “Sống đẹp”, “Thư gửi người bạn trẻ”, hay “Gương danh nhân” – những cuốn sách đã nuôi dưỡng khát vọng hoàn thiện bản thân của biết bao thế hệ thanh niên Việt Nam.

• Những sự kiện đáng nhớ: Năm 1970, Nguyễn Hiến Lê gây chú ý khi từ chối nhận Giải thưởng Văn học Toàn quốc (bộ môn Dịch thuật). Quyết định này không chỉ thể hiện bản lĩnh độc lập mà còn khẳng định lòng tự trọng của một trí thức chân chính, luôn giữ vững quan điểm và lý tưởng của mình trước mọi cám dỗ về danh lợi..

• Dấu ấn cá nhân: Trong suốt cuộc đời, Nguyễn Hiến Lê luôn được nhớ đến với hình ảnh một học giả tự học kiên trì, kỷ luật, dành gần như trọn vẹn thời gian để đọc, nghiên cứu, viết và dịch. Ông thường thức dậy từ rất sớm, làm việc trong không gian tĩnh lặng, và duy trì thói quen lao động nghiêm túc suốt nhiều thập kỷ. Với hơn 100 tác phẩm giá trị còn lưu lại, Nguyễn Hiến Lê không chỉ ghi dấu ấn như một người truyền bá tri thức, mà còn là người khai sáng tinh thần tự học, đặt nền móng vững chắc cho văn hóa đọc và khát vọng hoàn thiện bản thân ở nhiều thế hệ người Việt.

Các tác phẩm nổi bật 

Thành tựu và di sản

Nguyễn Hiến Lê không chỉ là một học giả uyên bác, mà còn là tấm gương sáng về tinh thần tự học, tự rèn luyện và cống hiến trọn đời cho tri thức.

• Giải thưởng văn học: Năm 1970, Nguyễn Hiến Lê được đề cử Giải thưởng Văn học Toàn quốc ở hạng mục Dịch thuật – một sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp của ông trong việc chuyển ngữ và truyền bá tinh hoa tri thức thế giới đến độc giả Việt. Tuy nhiên, với bản lĩnh độc lập và phẩm giá của một trí thức chân chính, ông từ chối nhận giải thưởng, thể hiện rõ sự kiên định trong lý tưởng “sống và viết cho tri thức, không chạy theo danh lợi”..

• Sách bán chạy: Các bản dịch như “Đắc Nhân Tâm “và “Quẳng Gánh Lo Đi và Vui Sống” luôn nằm trong danh sách sách bán chạy qua nhiều thế hệ. Ngoài ra, nhiều tác phẩm do ông biên soạn như “Tôi Tự Học”, “Sống Đẹp”, hay “Gương Danh Nhân” cũng trở thành những cuốn sách gối đầu giường cho thế hệ thanh niên Việt Nam trong hành trình học tập và hoàn thiện bản thân.

• Ảnh hưởng xã hội: Đóng vai trò quan trọng trong việc khai trí, phổ biến kiến thức đa ngành cho công chúng. Truyền cảm hứng mạnh mẽ về tinh thần tự học, tự rèn luyện, trở thành hình mẫu cho nhiều thế hệ. Được đánh giá là một trong những học giả có tầm ảnh hưởng lớn nhất đến văn hóa Việt Nam thế kỷ 20.

Đặt mua các tác phẩm của Nguyễn Hiến Lê tại Tiki  

Tiki là địa chỉ uy tín để bạn sở hữu các tác phẩm của Nguyễn Hiến Lê với chất lượng chính hãng và nhiều ưu đãi hấp dẫn. Hãy khám phá kho tàng tri thức quý giá từ những cuốn sách của ông trên Tiki.vn hoặc ứng dụng Tiki, để nuôi dưỡng tinh thần tự học và nâng tầm tri thức mỗi ngày.